ΟΙ «Άστεγοι» παρουσιάζουν το έργο «Bent» του Martin Sherman το Σάββατο 23, την Κυριακή 24 και τη Δευτέρα 25 Απριλίου, στις 9 το βράδυ, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης.
Το έργο γράφτηκε το 1979, την εποχή που το gay κίνημα άρθρωνε λόγο και έχτιζε πολιτική συνείδηση.
Ο συγγραφέας Marin Sherman, έχοντας κάνει μία ενδελεχή ιστορική έρευνα που του χάρισε μία υποψηφιότητα για βραβείο Pulitzer, φώτισε με εξαιρετικό τρόπο μία μέχρι τότε σχεδόν άγνωστη πτυχή του ναζιστικού απολυταρχισμού: τη συστηματική δίωξη ομοφυλόφιλων ανδρών και τον εγκλεισμό τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το έργο δεν τσιγκουνεύεται το χιούμορ, αντιμετωπίζει τη βία κατάματα και ενδύει τους ήρωες με τρυφερότητα ακόμα και στις πιο σκοτεινές τους στιγμές.
Το «Bent» έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το Μάιο του 1979 στο West End του Λονδίνου με πρωταγωνιστές τούς Ian Mackellen και Tom Bell. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1980 σε σκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη με πρωταγωνιστές τούς Γιάννη Φέρτη και Πέτρο Φυσούν. Θα το απολαύσουμε από τους «Άστεγους» υπό τη σκηνοθεσία της Αφροδίτης Καντσά, που μας μιλά σήμερα για την όλη προσπάθεια.
Η Αφροδίτη Καντσά γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε βιολογία στη Θεσσαλονίκη. Με το θέατρο ασχολείται από το 2006 ως ερασιτέχνης ηθοποιός. Τα τελευταία χρόνια ζει στη Μυτιλήνη, εκπονώντας μία διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το «Βent» είναι η πρώτη της σκηνοθετική δουλειά μεγάλης κλίμακας.
Ανεβάζετε ένα έργο που αναφέρεται στην ομοφυλοφιλία, με φόντο τη ναζιστική Γερμανία. Τι σας παρακίνησε;
«Δύο πράγματα. Αφενός το ίδιο το θεατρικό κείμενο, με το οποίο ταυτίστηκα όχι μόνο σαν άποψη αλλά και σαν τρόπο και φιλοσοφία γραφής. Ο Martin Sherman έγραψε ένα έργο που, πριν καταλήξει στο μήνυμά του, προσφέρει τρυφερά στους θεατές όλες τις δυνατές θέσεις και τα κίνητρα μέσω των χαρακτήρων του για να επιλέξει ο καθένας το δικό του. Επιπλέον, παρότι η αφήγησή του αφορά σε ένα αρκετά σκληρό θέμα, πρόκειται για ένα άκρως ευγενές κείμενο και χιουμοριστικό, τόσο όσο μπορεί να γίνει και η ίδια η ζωή. Αφετέρου με παρακίνησε το ίδιο το θέμα.
Οι ομοφυλόφιλοι, και κυρίως οι άνδρες, σε αρκετές κοινωνικοπολιτικές συγκυρίες έγιναν τα μαύρα πρόβατα. Δυστυχώς τα περισσότερα πολιτικά κινήματα στην Ευρώπη προέβαλαν κάποια στιγμή στην ιστορία τους (κάποια εξακολουθούν να προβάλλουν) ομοφοβικές θέσεις.
Οι χώρες οι οποίες δεν είχαν υιοθετήσει τον Ναπολεόντειο Κώδικα στη νομοθεσία τους, δηλ. τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης, είχαν εξ ορισμού ποινικοποιημένη την ομοφυλοφιλική συμπεριφορά, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 (π.χ. Κύπρος). Δεν είναι πολλές οι ευκαιρίες στην παγκόσμια δραματουργία για να φωνάξεις και να συζητήσεις το γιατί, και το “Bent” είναι μάλλον η καλύτερη».
Υπάρχουν σήμερα ροζ τρίγωνα;
«Υπάρχουν, μεταφορικά βέβαια, όσο υπάρχουν διακρίσεις και στιγματισμός. Ακόμα παλεύουν σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής να ζήσουν (απλά να ζήσουν) οι άνθρωποι με διαφορετική σεξουαλική ταυτότητα από τη φαινοτυπικά αναμενόμενη. Και όσον αφορά στον «αναπτυγμένο» κόσμο, υπάρχει ακόμα ανισορροπία.
Σκεφτείτε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση φτάσαμε στην αυγή του 21ου αιώνα για να αποποινικοποιήσουμε την ομοφυλοφιλική συμπεριφορά και οι αγώνες για κατάργηση των διακρίσεων, για ισότιμα εργασιακά και οικογενειακά δικαιώματα συνεχίζονται, και φαίνεται να έχουν ακόμα μέλλον. Αν προσθέσουμε και την άνοδο των ακραίων πολιτικών δυνάμεων που τάσσονται ξεκάθαρα κατά των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, τότε τα πράγματα φαντάζουν ακόμα πιο δύσκολα. Ωστόσο, υπάρχουν και τα άλλα ροζ τρίγωνα: Αυτά της υπερηφάνειας, τα οποία έγιναν τη δεκαετία του 1970 παγκόσμιο σύμβολο κατά των σεξουαλικών διακρίσεων. Αυτά τα ροζ τρίγωνα θα τα φοράμε μέχρι όλοι να αποκτήσουμε ίσα δικαιώματα».
Έως τώρα από όσους έχετε μιλήσει για το αντικείμενο της παράστασης τι σχόλια έχετε λάβει;
«Μέχρι στιγμής έχουμε εισπράξει πολύ ενθαρρυντικά σχόλια. Κάποιοι είναι περίεργοι, κάποιοι ανυπομονούν, ενώ αρκετοί μας ρωτούν για τα ροζ τρίγωνα. Και η τελευταία απορία είναι εύλογη. Ο κόσμος άργησε αρκετά να μάθει για τα ροζ τρίγωνα. Ακόμα και μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ομοφυλόφιλοι κρατούμενοι που απελευθερώθηκαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έκρυβαν τις ιστορίες τους, απλά γιατί εξακολουθούσαν να είναι “παράνομοι”.
Μόλις στη δεκαετία του 1960 εμφανίστηκαν οι πρώτες ιστορικές έρευνες και αποκαλύφθηκαν μαρτυρίες. Έτσι, δεν γνωρίζουμε και επακριβώς τον αριθμό των ομοφυλόφιλων κρατουμένων, ο οποίος υπολογίζεται κάπου μεταξύ των 5.000 και 15.000 ανδρών».
Έχετε σκηνοθετήσει ξανά; Πώς ήταν αυτή η περίοδος; Το έργο σάς άλλαξε;
«Το έχω κάνει δύο φορές στο παρελθόν σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Και σε αυτό το σημείο οφείλω να ευχαριστήσω θερμά την ομάδα των “Αστέγων”, που με εμπιστεύθηκε αμέσως αφότου παρουσίασα την πρότασή μου. Η περίοδος των προβών ήταν μια σχετικά σύντομη, αλλά άκρως εποικοδομητική και πολύτιμη εμπειρία, η οποία μας άλλαξε όλους, όπως λίγο-πολύ συμβαίνει σε κάθε έργο. Ωστόσο, δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι όλοι οι 32 ηθοποιοί και συντελεστές μορφωθήκαμε από το “Βent”.
Και αν ο καθένας από εμάς έχει γίνει έστω και λίγο πιο ανοικτός στη διαφορετικότητα, λίγο πιο τρυφερός και λίγο πιο πρόθυμος να αγωνιστεί σε σχέση με πριν, τότε μάλλον ήταν μια πετυχημένη προσπάθεια, η οποία μένει να αξιολογηθεί από το κοινό. Αυτήν την τελευταία “αξιολόγηση” περιμένουμε όλοι με ενθουσιασμό και αγωνία».
Είναι ανοιχτή η Λέσβος απέναντι στη διαφορετικότητα;
«Ναι, είναι. Η ιστορία της και ο τελευταίος χρόνος που πέρασε το αποδεικνύουν ξεκάθαρα. Ο ίδιος ο συγγραφέας του “Βent”, ο Martin Sherman, στο μήνυμά του για την παράσταση μάς αποκαλεί τους κατοίκους του νησιού “γενναίους”. Και το προσυπογράφω αναμφίλεκτα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου