Η ζωή με το AIDS για την γκέι νεολαία των ’90s στην Ελλάδα ...«Ο τίτλος των '90s είναι "φόβος και απώλεια"», μου λέει ο Τάσος. «Κάτι τόσο όμορφο όσο ο έρωτας ξαφνικά γεννούσε θάνατο και το δάχτυλο έδειχνε επίμονα εμάς τους γκέι», συμπληρώνει ο Αντρέας ενώ πίνουμε καφέ. Οροθετικοί και χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας σήμερα και οι δύο.
Η εποχή που τα gay bars δεν είχαν ούτε καν παράθυρα φαντάζει μακρινή, όμως η γκέι νεολαία των '80s και των '90s φέρει έντονες μνήμες κοινωνικού στιγματισμού και περιθωριοποίησης, που αναγκάστηκε να τις σηκώσει στις πλάτες της λόγω της τρομακτικής άγνοιας σχετικά με το AIDS. Ομοφυλόφιλοι άντρες και γυναίκες, τους οποίους τα μίντια και οι γιατροί της εποχής κατηγόρησαν ότι σπέρνουν τον «καρκίνο των γκέι», έδωσαν τις μάχες τους για τον αποστιγματισμό της σεξουαλικής τους ταυτότητας μέχρι που και η επιστήμη τελικά τους δικαίωσε.
«Ο λόγος που ο ιός πλήττει περισσότερο τους άντρες που κάνουν σεξ με άντρες είναι καθαρά πρακτικός και όχι κοινωνικός, καθώς η βλέννα του πρωκτού μπορεί να απορροφήσει πολύ εύκολα έναν ιό», μου λένε στο Checkpoint ενώ κάνω το γρήγορο και ανώνυμο τεστ για τον HIV, συμπληρώνοντας ότι «ένας οροθετικός έχει πλέον το ίδιο προσδόκιμο ζωής με έναν οροαρνητικό εφόσον διαγνωσθεί και ακολουθήσει θεραπεία».
Σημερινοί ομοφυλόφιλοι πενηντάρηδες αφηγούνται για πρώτη φορά προσωπικές ιστορίες ρατσισμού από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, λίγο γκριζαρισμένοι πια αλλά ζωντανοί και ευτυχείς, ενάντια σε κάθε δυσοίωνη πρόβλεψη.
Γιάννης, 47 ετών, πρώην καθηγητής αγγλικών
Ήμουν 16 χρονών και στις διακοπές διάβασα για πρώτη φορά σε μια εφημερίδα για το AIDS. Συνειδητοποίησα απότομα ότι ως γκέι μπορεί να αντιμετωπίσω αυτό τον κίνδυνο. Στα 18 μου οι γονείς μου έμαθαν ότι είμαι γκέι και με έστειλαν στον ψυχίατρο. Εκείνος τους είπε ότι «ο γιος σας δεν είναι τρελός και πρέπει να αποφασίσει μόνος του αν θα αλλάξει». Στα τέλη των '80s ξεκινάει η σεξουαλική μου ζωή. Πηγαίναμε στα gay bars, θυμάμαι έντονα το μπαλκονάκι του Lizard απέναντι από την Ακρόπολη, φλερτάραμε, χορεύαμε, ήταν πολύ όμορφες εποχές.
Το '95 στον στρατό έπαθα το πρώτο μου μανιακό επεισόδιο και διαγνώστηκα με διπολική διαταραχή. Έβλεπα την πρίζα και ήθελα να χώσω τα δάχτυλά μου μέσα. Λίγους μήνες αργότερα, σε εξετάσεις στον στρατό, βρέθηκε ότι είμαι οροθετικός και με πέταξαν έξω την ίδια μέρα. Πέρασα από επιτροπή στο Ναυτικό όπου όλοι με κοιτούσαν περίεργα. Μόλις έφυγα, η πρώτη μου σκέψη ήταν: «Τώρα όλοι θα με κοιτάνε έτσι;». Ένιωσα σαν να ήμουν γεμάτος AIDS και το έβλεπαν όλοι. Το σοκ ήταν τόσο μεγάλο που με δυνάμωσε και ξαναβρήκα τον παλιό μου εαυτό, ξεφεύγοντας για λίγο από την κατάθλιψη.
Κόλλησα από τον τότε γκόμενό μου, ο οποίος δεν μου το είχε πει γιατί δεν μπορούσε να το διαχειριστεί. Καμιά φορά βλεπόμαστε ακόμα. Τον αγαπάω κι ας με κόλλησε AIDS. Μέχρι και σήμερα τον ρωτάω: «Γιατί, ρε Γιάννη, δεν μου είπες τίποτα;». Παίρναμε προφυλάξεις, αλλά αν ήξερα θα ήμουν πιο προσεκτικός. Καμιά φορά κλείνω τα μάτια και ονειρεύομαι ότι όλος ο κόσμος καλύπτεται από ένα πέπλο υγείας.
Συνέχισα να έχω σεξουαλική ζωή αλλά «έπαιζε» μεγάλος ρατσισμός. Έτσι κι έλεγες ότι είσαι οροθετικός, γίνονταν όλοι καπνός. Στην αρχή έμενα με το στόμα ανοιχτό αλλά μετά γελούσα. Δεν πίστευαν ότι μπορεί να είσαι οροθετικός και να θέλεις μια φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Ακόμα και σήμερα ακούνε οροθετικός και τρέχουν.
Έχασα πολλούς φίλους από το AIDS και ήταν τραγικό γιατί τους έβλεπα να λιώνουν, να παραμορφώνονται και να πεθαίνουν. Εγώ φοβόμουν πάρα πολύ
Οι γονείς μου δεν με έδιωξαν από το σπίτι όταν τους το είπα. Σιγά-σιγά το συνήθιζαν. Έπαιρναν προφυλάξεις, είχα το δικό μου ποτήρι, τη δική μου πετσέτα και μετά από καιρό με άφηναν να κάθομαι στο τραπέζι μαζί τους για να φάμε. Αρκεί να μην το μάθαινε ο κόσμος, η γειτονιά, οι συγγενείς. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό απ' όλα.
Μια μέρα πήγα τους δύο κολλητούς μου βόλτα με το αυτοκίνητο και τους έδειξα μια γιγαντοαφίσα στον δρόμο με ένα προφυλακτικό, που έγραφε: «Πρόσεχε το AIDS». Τους είπα: «Να, αυτό έχω». Πάγωσαν. Τότε δεν έβγαλαν λέξη, αλλά στην πορεία της αρρώστιας έμειναν κοντά μου. Δούλευα ως καθηγητής αγγλικών αλλά λόγω της μανιοκατάθλιψης ήταν δύσκολο να συνεχίσω να εργάζομαι με παιδιά. Τα φάρμακα ήταν πάντα πολύ ακριβά, αλλά τα καλύπτει η ασφάλειά μου και παίρνω και το επίδομα για τους οροθετικούς, 1.390 ευρώ ανά δίμηνο.
Τώρα είμαι 1,80 και 50 κιλά. Δεν νιώθω πια σεξουαλικός. Στα '90s ήταν της μόδας να πηγαίνουμε όλοι στα γυμναστήρια και ήμουν σωματάρα. Στον καναπέ, εδώ δίπλα μου, ζω με μια τσάντα φάρμακα. Με έσωσαν, αλλά το πρόσωπο και το σώμα μου έχουν αλλοιωθεί. Πρήζεται η κοιλιά σου και εξαφανίζονται τα οπίσθια.
Έχασα πολλούς φίλους από το AIDS και ήταν τραγικό γιατί τους έβλεπα να λιώνουν, να παραμορφώνονται και να πεθαίνουν. Ένας φίλος είχε τυφλωθεί και θυμάμαι τη μάνα του να μην ξέρει τι να κάνει. Εγώ φοβόμουν πάρα πολύ. Υπήρχε, όμως, μεγάλη αλληλεγγύη μεταξύ μας, καθάρισμα, περιποίηση.
Τα πράγματα που με κράτησαν δυνατό ήταν τα φάρμακα και η συνειδητοποίηση. Σήμερα πιστεύω και στον Θεό.
* Ο Γιάννης δεν αποκαλύπτει το επίθετό του γιατί ζει ακόμα με τους γονείς του σε μια μικρή γειτονιά.
Παναγιώτης Δαμάσκος, 55 ετών, κοινωνιολόγος Υγείας
Ο Παναγιώτης στην Ουάσινγκτον τη δεκαετία του '90
Η Ελλάδα των '90s δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι το AIDS την αφορούσε γιατί δεν ταίριαζε με την ταυτότητα του Έλληνα κουβαλητή και επιβήτορα, που σαφώς δεν μπορεί να είναι γκέι. Το δάχτυλο έδειξε κατευθείαν εμάς τους ομοφυλόφιλους. Η δική μας αγωνία, όμως, να αποσυνδέσουμε το AIDS από την ομοφυλοφιλία και να αποφύγουμε το στίγμα μάς έκανε να αποφεύγουμε οποιοδήποτε διάλογο και εσωτερικεύσαμε μια ενοχή, λέγοντας: «Να τι παθαίνουμε».
Το '83 δεν είχα κάνει ακόμα το δικό μου coming out. Περπατούσα με μια φίλη μου στο Βερολίνο και πετάχτηκε να αγοράσει ένα περιοδικό. Είχε στο εξώφυλλο με μεγάλα μπλε γράμματα τη λέξη AIDS. Η εικόνα σφραγίστηκε στη μνήμη μου γιατί το ίδιο απόγευμα η φίλη μου μου εξομολογήθηκε ότι ήταν λεσβία.
Τα πρώτα μου βήματα στην γκέι ζωή ήταν τρομοκρατημένα, γεμάτα θυμό και αγωνία. Με έβαζαν στη γωνία επειδή ήμουν γκέι, με έβαζαν στη γωνία λόγω του AIDS και στιγμάτιζαν όλη την ερωτική μου ζωή. Πέρα από το ιατρικό AIDS, υπήρχε και το κοινωνικό. Ο ιός υπήρχε ακόμα κι εκεί που δεν υπήρχε. Αποφάσισα, λοιπόν, να το ψάξω ακτιβιστικά και να αξιοποιήσω τον θυμό μου, προσφέροντας μέσα από τη δουλειά μου ως κοινωνιολόγος της υγείας.
Στις γκέι παρέες μας δεν συζητήσαμε ποτέ πολύ για το AIDS. Θέλαμε να ζήσουμε έντονα τις στιγμές μας γιατί δεν τις είχαμε απλόχερα αφού η γκέι ζωή ήταν περιορισμένη και κρυφή.
Ο Παναγιώτης στη Σύρο τη δεκαετία του '90
Σιγά-σιγά μαθαίναμε να μη φεύγουμε από το σπίτι χωρίς προφυλακτικό στην τσέπη. Αν δεν φόραγα, ένιωθα ενοχές και αγωνία για το πότε έπρεπε να κάνω το τεστ. Θυμάμαι έναν τραγελαφικό διάλογο: ζήτησα από έναν σύντροφό μου να βάλουμε προφυλακτικό και μου απάντησε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αν δεν τελειώσουμε, λες και το πρόβλημά μας ήταν η εγκυμοσύνη.
Πρώτη φορά έκανα το τεστ του HIV το 1993, για προληπτικούς λόγους. Ήξερα μεν ότι δεν κολλάει με το φιλί αλλά έπιανα τον εαυτό μου από τον φόβο να αναρωτιέται: «Μήπως κολλάει και με το φιλί;» Δεν θα ξεχάσω ποτέ την αγωνία εκείνη τη βδομάδα μέχρι να πάρω τα αποτελέσματα.
Υπήρξε στιγμή στη ζωή μου που ντράπηκα που δεν είχα AIDS. Λόγω της δουλειάς μου πήγαινα συχνά σε μονάδες θεραπείας οροθετικών. Μια φορά συνάντησα κάποιον γνωστό μου που νοσηλευόταν και νομίζοντας ότι είμαι κι εγώ οροθετικός, άρχισε να με ρωτάει πώς ήμουν, ποιος γιατρός με παρακολουθούσε. Αισθάνθηκα μεγάλη ντροπή και νομίζω δεν ήμουν ο μόνος που ένιωθε έτσι. Έβλεπες φίλους, συμμαθητές να πλήττονται και ένιωθες ενοχές που εσύ ήσουν τυχερός. Αυτό όμως με ώθησε να θέλω να προσφέρω.
Έχασα ανθρώπους λόγω του AIDS και πολλοί αναγκάστηκαν να φύγουν από την οικογένειά τους. Όμως υπήρχε αλληλεγγύη μεταξύ μας. Να τρέξουμε τον άρρωστο στον γιατρό, να τον φιλοξενήσουμε.
Οι γιατροί που δούλεψαν στις μονάδες ειδικών λοιμώξεων ήταν για εμένα οι πρώτοι ακτιβιστές του AIDS. Θυμάμαι όμως με πόσα παρακάλια και θυμό είχαμε προσπαθήσει να βρούμε χειρουργό να κάνει μια απλή επέμβαση σε οροθετικό. Μας έλεγαν ότι δεν υπήρχε κρεβάτι, ότι το επόμενο ραντεβού ήταν σε έξι μήνες κ.λπ. Η νοσηλεύτρια άνοιγε την πόρτα, άφηνε τον δίσκο του φαγητού κάτω και τον κλότσαγε στον ασθενή. Τα νοσοκομεία δεν δέχονταν οροθετικούς για αιμοκάθαρση, γιατί νόμιζαν ότι μετά έπρεπε να πετάξουν το μηχάνημα. Ήταν τρομακτική περίοδος. Όταν έλεγα ότι δουλεύω με οροθετικούς, η πρώτη αντίδραση ήταν πάντα ένα βήμα πίσω. Ήταν εποχές με πολλή κούραση για να αντιμετωπίσουμε την άγνοια, αλλά υπήρχε και ηρωισμός.
Τάσος, 55 χρονών, ελεύθερος επαγγελματίας
Ο Τάσος το 1994 στη Βαρκελώνη
Από τους φίλους μου στις φωτογραφίες των '80s δεν ζει κανένας πια. Σχεδόν όλοι πέθαναν από AIDS. Πολλοί από αυτούς έπαθαν κατάθλιψη ή αυτοκτόνησαν όταν έμαθαν ότι νοσούν. Ο τίτλος εκείνης της εποχής είναι «φόβος και απώλεια». Εμένα με κράτησε ζωντανό το ότι ποτέ δεν πίστεψα ότι είχα AIDS.
Το 1985 ήμουν 24 χρονών, είχα φίλους, την οικογένειά μου και έκανα τη δουλειά των ονείρων μου. Ένα ταξίδι όμως στην Αμερική τα κατέστρεψε όλα. Είχα σχέση με έναν Αμερικανό και όταν γύρισα στην Ελλάδα μού είπε να κάνω το τεστ γιατί ήταν οροθετικός. Ήταν ο πρώτος μου. Εγώ δεν είχα ξανακούσει ποτέ τη λέξη AIDS. Το τεστ μου βγήκε θετικό αλλά πίστεψα ότι οι γιατροί είχαν κάνει λάθος και το αγνόησα.
Ένα χρόνο αργότερα, ο κολλητός μου αρρώστησε λόγω του AIDS και νοσηλεύτηκε στη Γαλλία. Πήγα να τον δω και έπαθα σοκ όταν τον αντίκρισα. Ζήτησα από τους Γάλλους γιατρούς να εξετάσουν κι εμένα. Έδωσα τη σωστή διεύθυνση με ψεύτικο όνομα, επέστρεψα στην Ελλάδα και περίμενα τον φάκελο με τα αποτελέσματα. Ήμουν πολύ φοβισμένος μην τυχόν και το μάθει κανείς. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά πάλι.
Παρέμεινα ψύχραιμος και το άφησα. Έζησα έτσι δέκα χρόνια, χωρίς εξετάσεις, χωρίς φάρμακα, μάλλον γιατί ήμουν τυχερός και είχα δυνατό οργανισμό. Όταν όμως έπεσε ξαφνικά το ανοσοποιητικό μου, πήρα το πρώτο φάρμακο που υπήρχε τότε, το AZT. Μου προκάλεσε λιποδυστροφία, φούσκωσε το στομάχι μου και εξαφανίστηκαν τα οπίσθια και τα μάγουλά μου. Το πιστεύεις ότι έπαιρνα καθημερινά όσα χάπια χωράνε και στις δυο χούφτες μου μαζί; Σήμερα παίρνω ένα κάθε βράδυ.
Ένιωσα μεγάλο ρατσισμό όταν, στις αρχές του 2000, έπρεπε να κάνω μια μικρή επέμβαση και δεν με δεχόταν κανένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Το είπα για καλό ότι είμαι οροθετικός και αυτοί με πέταξαν έξω από το νοσοκομείο
Τα πρώτα χρόνια δεν το είπα σε κανέναν και αυτό με πλήγωσε πολύ. Καθόμουν σπίτι μόνος και έκλαιγα. «Τόσο μικρός, γιατί να μου τύχει;» μονολογούσα. Να το πω σε φίλους; Οικογένεια; Αδέρφια; Ούτε για αστείο. Στις αρχές του '90 νόσησε ένας πολύ καλός μου φίλος με τον οποίο είχαμε ζήσει τα πάντα μαζί και πέθανε στα χέρια μου. Εκεί μούδιασα. Ήμουν σίγουρος ότι πεθαίνω κι εγώ.
Έπειτα από δέκα χρόνια κρυψίματος και σιωπής, το 1994, το αποκάλυψα τελικά σε έναν οροθετικό φίλο μου. Αυτό με βοήθησε πολύ, γιατί μοιραζόμασταν το ίδιο πρόβλημα και γίναμε ο ένας ο καλύτερος ψυχολόγος του άλλου. Στους γονείς μου δεν βρήκα ποτέ το θάρρος να το πω γιατί θα ζούσαν μες στη θλίψη. Σήμερα ο αδερφός μου και κάποιοι φίλοι μου το γνωρίζουν και μου έχουν φερθεί πολύ καλά. Κάποιοι έκλαψαν μόλις το άκουσαν.
Ούτε στη δουλειά μου το είπα ποτέ. γιατί θα φοβούνταν και να με ακουμπήσουν. Ακόμα και στο νοσοκομείο, οι νοσοκόμες έμπαιναν στο δωμάτιο με στολή δύτη. Αλλά δεν τις παρεξηγούσα γιατί υπήρχε άγνοια τότε. Ένιωσα όμως μεγάλο ρατσισμό όταν, στις αρχές του 2000, έπρεπε να κάνω μια μικρή επέμβαση και δεν με δεχόταν κανένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Ένας πολύ γνωστός γιατρός μού είχε πει: «Πρέπει να ρωτήσω τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου αν μπορώ να σας εγχειρήσω». Το είπα για καλό ότι είμαι οροθετικός και αυτοί με πέταξαν έξω από το νοσοκομείο. Τώρα πια δεν το λέω. Οφείλουν να προσέχουν ούτως ή άλλως, γιατί κάποιος μπορεί να μην ξέρει ότι έχει HIV ή να έχει ηπατίτιδα.
Εγώ συνέχισα τη ζωή μου σαν να μην το είχα και «έπιασε». Στους συντρόφους μου δεν το έλεγα αλλά βάζαμε πάντα προφυλακτικό. Το 1999, όμως, γνώρισα κάποιον που μου άρεσε πολύ. Μου κόστισε το να του το πω, αλλά σήμερα υπογράψαμε σύμφωνο συμβίωσης, είμαστε ευτυχισμένοι και εκείνος δεν κόλλησε ποτέ. Δεν ντρέπομαι ούτε φοβάμαι πια.
* Ο Τάσος δεν αποκαλύπτει το επίθετό του γιατί στον κοινωνικό του περίγυρο δεν γνωρίζουν ότι είναι οροθετικός.
Δήμητρα Κυρίλλου, 51 ετών, πολιτική μηχανικός
Η Δήμητρα (δεύτερη από αριστερά) στην Πράγα το 2000
Στα '90s κοιμόμουν με άντρες αλλά πήγα πρώτη φορά και με γυναίκα. Οι γυναίκες γκέι ήταν αόρατες και η απουσία μιας κοινότητας, όπως στην Αγγλία, και ενός κινήματος δεν σε βοηθούσε να «βγεις από την ντουλάπα». Τη δεκαετία του '90 με τη μάστιγα του AIDS έγινε τεράστια επίθεση στους γκέι και επικρατούσε τρομοκρατία. Φίλοι μου άντρες γκέι ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Όχι ότι δεν υπήρχε σεξ, αλλά ήταν εντελώς περιθωριακό.
Το '80 όλοι διαβάζαμε εφημερίδες και έτσι άκουσα πρώτη φορά για το AIDS. Έβρισκες πηχυαίους τίτλους για τον «καρκίνο των γκέι», ότι «η φύση εκδικείται», αλλά έγινε mainstream όταν κάποιοι διάσημοι, όπως ο Μπίλι Μπο, πέθαναν. Λέγανε ότι οι λεσβίες δεν κολλάνε αλλά επικρατούσε ράδιο αρβύλα και δεν ξέραμε τι να πιστέψουμε.
Μετά την παγωμάρα και το «αυτοί πεθαίνουν σαν τις μύγες», αρχίσαμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ένας πολύ γνωστός, ανοιχτά γκέι μεταφραστής, ο Λύο Καλοβυρνάς, άρχιζε να μαζεύει στοιχεία και σιγά-σιγά αποκτούσαμε πληροφόρηση. Αργότερα βγήκε το free press 10% και το Antivirus, τα οποία τα αφήναμε δειλά κάπου στα Εξάρχεια ή σε gay friendly μαγαζιά. Για να τα πάρει κάποιος, κοίταζε δέκα φορές γύρω του. Περάσαμε, όμως, από τον πανικό και από το ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για εμάς, στο ότι μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε.
Η Δήμητρα στα μέσα της δεκαετίας του '90
Εγώ άργησα να κάνω εξετάσεις και ακούγεται αφελές τώρα, αλλά πίστευα ότι αν είχα θα φαινόταν. Οι περισσότερες λεσβίες δείχναμε αλληλεγγύη, μας αφορούσε, αλλά γνώρισα και περιπτώσεις –ίσως μια στις τρεις– που ήταν «κοσμάρα» ή καθορίζονταν από την εχθρότητα στο αντρικό φύλο και κατέληγαν σε μια κυνική αντιμετώπιση, του στιλ «το AIDS είναι αντρική υπόθεση».
Προς τα τέλη της δεκαετίας του '90 εμφανίστηκαν και κάποιες οργανώσεις, όπως η Act Up, οι οποίες βοήθησαν στην απενοχοποίηση του HIV και των ΛΟΑΤ. Κάποιες έστηναν test points στον δρόμο αλλά πού να διανοηθείς να πας, αφού σκεφτόσουν ότι «μπορεί και να τις φάω». Κάποια στιγμή «ξύπνησε» και το κράτος και ξεκίνησε η επίσημη πληροφόρηση και οι δωρεάν εξετάσεις. Μας προέτρεπαν να τις κάνουμε, αλλά οι νοικοκυραίοι «απαγορευόταν» να παρουσιαστούν. Επικρατούσε η λογική ότι «αν πάω θα με πούνε πούστη».
Τα φάρμακα ήταν τόσο ακριβά στην αρχή, που αν δεν είχες οικονομική υποστήριξη πέθαινες σαν το σκυλί. Μια οικογένεια φίλου πούλησε το σπίτι της για να το αντιμετωπίσει. Ήταν μια μάχη το πώς θα είναι προσβάσιμα σε όλους και χρειαζόταν μεγάλη δημόσια επένδυση για έρευνα, γιατί τα πρώτα φάρμακα είχαν άσχημες παρενέργειες. Χάσαμε φίλους, περάσαμε όλοι και όλες από τόσο κοντά. Μόνο από τύχη δεν κόλλησα.
Τη δεκαετία του '90, κάθε συντηρητικός που σεβόταν τον εαυτό του βρήκε ευκαιρία να χτυπήσει τη σεξουαλικότητα και τη διαφορετικότητα. Ένας ιός που τελικά αντιμετωπίστηκε έγινε αιτία περιθωριοποίησης, αλλά μέσα από συνειδητοποίηση και μάχες σπάσαμε τον αφανισμό μας.
Αντρέας, 55 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος
Ο Αντρέας το 1985 στη Βαρσοβία
Εκείνη την εποχή είχαμε ανάγκη να βγαίνουμε, είχαμε τα στέκια μας. Ξαφνικά ήρθε το AIDS και οι παρέες αραίωναν. «Πού είναι ο Γιώργος;». «Πέθανε». «Πού είναι ο Κώστας;» «Πέθανε». Υπήρχε μυστικοπάθεια και μαθαίναμε ότι κάποιος κόλλησε κυρίως όταν πέθαινε, όχι όσο νοσούσε. Οι άρρωστοι ήταν σε άθλια κατάσταση, τυφλώνονταν, γίνονταν «φυτά». Το τέλος ήταν οδυνηρό.
Είχα διαβάσει ότι μια άγνωστη ασθένεια χτυπάει τους ομοφυλόφιλους στην Αμερική, αλλά με ένοιαξε όταν χτύπησε τη δική μου πόρτα. Το 1986 ο κολλητός μου μου ανακοίνωσε: «Έχω AIDS». Ήταν σαν μετωπική σύγκρουση. Ξαφνικά διαπιστώνεις ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο κάπου μακριά. Κατάλαβα ότι ήμουν κι εγώ δυνητικά φορέας. Ο φόβος δεν με άφηνε να εξεταστώ για μια δεκαετία. Δεν ήθελα να ξέρω, γιατί δεν υπήρχαν φάρμακα και το να διαγνωστείς σήμαινε απλώς να περιμένεις τον θάνατό σου. Ο κολλητός μου παραμορφωνόταν και πέθανε μέσα σε πέντε χρόνια. Του συμπαρασταθήκαμε όσο μπορούσαμε. Οι γονείς του έμαθαν ταυτόχρονα ότι ήταν γκέι και πέθαινε, αλλά το τελειωτικό σοκ ήρθε όταν ο παπάς του χωριού αρνήθηκε να τον θάψει στο νεκροταφείο γιατί είχε AIDS.
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece. Ήταν τόσο μεγάλος ο φόβος, που δεν υπήρχε μεγάλη αλληλεγγύη μεταξύ μας. Παρόλο που η ασθένεια έπληττε την γκέι κοινότητα, ακόμα και οι γκέι ακτιβιστές αποστασιοποιήθηκαν για να μη στιγματιστούμε συνολικά. Οι ασθενείς έμεναν εγκαταλελειμμένοι. Αντιθέτως, στην Αμερική βοήθησαν πολύ οι λεσβίες σαν νοσοκόμες. Εδώ δεν ήμασταν οργανωμένοι και τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα. Λίγος κόσμος, μερικοί γιατροί, νοσοκόμες και κάποιες δομές που φτιάχτηκαν τότε, όπως το Κέντρο Ζωής, έκαναν ό,τι μπορούσαν. Καταξιωμένοι λοιμωξιολόγοι πήγαιναν στη Γαλλία να εκπαιδευτούν για το AIDS και όταν γύριζαν στην Ελλάδα, οι συνάδελφοί τους δεν τους έδιναν ούτε το χέρι. Τεράστια άγνοια.
Εγώ πρώτη φορά έκανα το τεστ το 1997, όταν άρχισα να νιώθω αδύναμος. Βγήκα οροθετικός και ξεκίνησα θεραπεία. Το είχα βιώσει τόσο έντονα με τον κολλητό μου και το θεωρούσα τόσο δεδομένο ότι θα «χτυπήσει» κι εμένα, που το αντιμετώπισα πολύ ψύχραιμα. Ο πρώτος άνθρωπος που το είπα ήταν ο σύντροφός μου, ο οποίος ευτυχώς δεν είχε κολλήσει. Με στήριξε και μείναμε μαζί. Οι θεραπείες τότε ήταν ένα μονοπάτι αβάδιστο αλλά ευτυχώς όλα πήγαν καλά.
Στην Ελλάδα έκαναν καμπάνιες φόβου με τον Χάρο και το δρεπάνι και οι γκέι κλειστήκαμε στο καβούκι μας. Έχω φίλους που από τον φόβο έγιναν ασέξουαλ και έζησαν δυστυχισμένοι
Η ζωή μου άλλαξε προς το καλύτερο, γιατί εκτίμησα περισσότερο ό,τι είχα. Υπήρχαν φυσικά και στιγμές μοναξιάς που σκεφτόμουν «γαμώτο, γιατί σ' εμένα;».
Όταν μ' άρεσε κάποιος και τα πράγματα πήγαιναν καλά, του έλεγα: «Πάμε να πιούμε έναν καφέ να σου πω κάτι». Το «AIDS» έφτανε μέχρι την άκρη των χειλιών μου αλλά τελικά έλεγα κάτι άσχετο. Και πηγαίναμε ξανά και ξανά για καφέ μέχρι να καταφέρω να το πω. Άλλοι φοβήθηκαν, άλλοι ξενέρωσαν και άλλοι έμειναν κοντά μου. Στον περίγυρό μου πολλά οροασύμβατα ζευγάρια ζουν ευτυχισμένα.
Στην Ελλάδα έκαναν καμπάνιες φόβου με τον Χάρο και το δρεπάνι και οι γκέι κλειστήκαμε στο καβούκι μας. Έχω φίλους που από τον φόβο έγιναν ασέξουαλ και έζησαν δυστυχισμένοι. Το «Κάντε σεξ αλλά με προφυλακτικό» έφερε νέα διαμάχη, γιατί στα '90s ζούσαμε τα αποτελέσματα της σεξουαλικής επανάστασης και το προφυλακτικό σήμαινε την κατάρρευσή της. Θυμάμαι, ντρεπόμασταν και λέγαμε στον περιπτερά: «Δώσε μου ένα σκουφάκι».
Στον χώρο εργασίας μου δεν το είπα. Είχα χάπια που ήθελαν ψυγείο και δεν ήξερα πού να τα κρύψω, άσε που κουδούνιζαν συνέχεια μες στην τσάντα. Δεν μπορούσα να ταξιδέψω σε χώρες όπου οροθετικοί απαγορεύεται να μπουν και έπρεπε να βρίσκω δικαιολογίες. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις απολύσεων οροθετικών και η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σήμερα είμαι πολύ καλά και με βοηθάει ο ακτιβισμός στη Θετική Φωνή. Δεν έχω παραπάνω προβλήματα από αυτά που έχουν όλοι οι άνθρωποι.
ΠΗΓΗ: vice.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου