Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Συγχαρητήρια για την εκλογή σου στη θέση της προέδρου της ΕλΕΔΑ. Ποιοι οι στόχοι σου από αυτή τη θέση;
Η Ένωση είναι ένα σωματείο με μια ιστορική διαδρομή. Είναι η πρώτη οργάνωση που ασχολήθηκε με ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας και έχει μια ιστορία 80 ετών. Υπάρχει συνεπώς μία συνέχεια, προφανώς με τομές και αλλαγές, αλλά υπάρχει κι ένα νήμα που διατρέχει αυτή την πορεία. Μας απασχολούν διαχρονικά τρία θεμελιώδη, καίρια ζητήματα που τέμνουν όλη τη συζήτηση περί δικαιωμάτων: το κράτος δικαίου, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η συμπερίληψη. Αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής όλων μας των δράσεων και των παρεμβάσεων, από την ιθαγένεια και το προσφυγικό, μέχρι τις συνθήκες κράτησης, την αστυνομική αυθαιρεσία και το ρατσισμό. Φυσικά, κάθε συγκυρία θέτει τις δικές της προτεραιότητες. Σήμερα, δεν μπορεί παρά να μας αφορούν τα κοινωνικά δικαιώματα, η πρόσβαση σε θεμελιώδη αγαθά και υπηρεσίες. Και φυσικά, το προσφυγικό και η άνοδος της Ακροδεξιάς δημιουργούν ένα πλαίσιο που καλεί σε παρεμβάσεις.
Η Ένωση είναι ένα σωματείο με μια ιστορική διαδρομή. Είναι η πρώτη οργάνωση που ασχολήθηκε με ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας και έχει μια ιστορία 80 ετών. Υπάρχει συνεπώς μία συνέχεια, προφανώς με τομές και αλλαγές, αλλά υπάρχει κι ένα νήμα που διατρέχει αυτή την πορεία. Μας απασχολούν διαχρονικά τρία θεμελιώδη, καίρια ζητήματα που τέμνουν όλη τη συζήτηση περί δικαιωμάτων: το κράτος δικαίου, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η συμπερίληψη. Αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής όλων μας των δράσεων και των παρεμβάσεων, από την ιθαγένεια και το προσφυγικό, μέχρι τις συνθήκες κράτησης, την αστυνομική αυθαιρεσία και το ρατσισμό. Φυσικά, κάθε συγκυρία θέτει τις δικές της προτεραιότητες. Σήμερα, δεν μπορεί παρά να μας αφορούν τα κοινωνικά δικαιώματα, η πρόσβαση σε θεμελιώδη αγαθά και υπηρεσίες. Και φυσικά, το προσφυγικό και η άνοδος της Ακροδεξιάς δημιουργούν ένα πλαίσιο που καλεί σε παρεμβάσεις.
Να μην εξοικειωθούμε με την εξαθλίωση
Η ΕλΕΔΑ κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά για τις παράνομες επαναπροωθήσεις τούρκων αιτούντων άσυλο στον Έβρο. Η καταγγελία αυτών προκάλεσε την αντίδραση του ευρωπαίου επίτροπου κ. Μουίζνιεκ, αλλά και βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ποιες είναι οι ευθύνες της κυβέρνησης;
Τις επαναπροωθήσεις δεν τις κάνουν αόρατες δυνάμεις. Άρα, εάν δεν υλοποιείται κυβερνητική πολιτική, τότε υπάρχουν θύλακες αυτονομημένοι εντός του κρατικού μηχανισμού. Αυτοί είναι πειθαρχικά και ποινικά υπόλογοι και η Πολιτεία πρέπει να διερευνήσει τις ενέργειες και παραλείψεις τους επειγόντως και με τη δέουσα σοβαρότητα. Οι συστηματικές παραβιάσεις σωρείας διατάξεων του διεθνούς δικαίου, όταν τελούνται στα σύνορα μιας χώρας με κίνδυνο κάποια πρόσωπα να εκτίθενται σε βασανισμό, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, δεν θεραπεύονται με το να τις ονομάζουμε «μεμονωμένα περιστατικά», ούτε με το να καταγγέλλουμε γενικώς και αορίστως σκοτεινές δυνάμεις. Ως εκ τούτου, η Κυβέρνηση πρέπει αφενός να σταματήσει άμεσα τέτοιες πρακτικές, με οποιονδήποτε τρόπο και εάν έχουν γίνει, και αφετέρου να διερευνήσει έγκαιρα και αξιόπιστα τα καταγγελλόμενα. Σας υπενθυμίζω ότι η χώρα έχει «ένδοξο» παρελθόν στην αρχειοθέτηση ή ελλιπέστατη διερεύνηση δυσάρεστων ή ενοχλητικών υποθέσεων. Γι’ αυτό και έχει καταδικαστεί επανειλημμένως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με πρόσφατο παράδειγμα της υπόθεση της Μανωλάδας.
Τις επαναπροωθήσεις δεν τις κάνουν αόρατες δυνάμεις. Άρα, εάν δεν υλοποιείται κυβερνητική πολιτική, τότε υπάρχουν θύλακες αυτονομημένοι εντός του κρατικού μηχανισμού. Αυτοί είναι πειθαρχικά και ποινικά υπόλογοι και η Πολιτεία πρέπει να διερευνήσει τις ενέργειες και παραλείψεις τους επειγόντως και με τη δέουσα σοβαρότητα. Οι συστηματικές παραβιάσεις σωρείας διατάξεων του διεθνούς δικαίου, όταν τελούνται στα σύνορα μιας χώρας με κίνδυνο κάποια πρόσωπα να εκτίθενται σε βασανισμό, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, δεν θεραπεύονται με το να τις ονομάζουμε «μεμονωμένα περιστατικά», ούτε με το να καταγγέλλουμε γενικώς και αορίστως σκοτεινές δυνάμεις. Ως εκ τούτου, η Κυβέρνηση πρέπει αφενός να σταματήσει άμεσα τέτοιες πρακτικές, με οποιονδήποτε τρόπο και εάν έχουν γίνει, και αφετέρου να διερευνήσει έγκαιρα και αξιόπιστα τα καταγγελλόμενα. Σας υπενθυμίζω ότι η χώρα έχει «ένδοξο» παρελθόν στην αρχειοθέτηση ή ελλιπέστατη διερεύνηση δυσάρεστων ή ενοχλητικών υποθέσεων. Γι’ αυτό και έχει καταδικαστεί επανειλημμένως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με πρόσφατο παράδειγμα της υπόθεση της Μανωλάδας.
Βρισκόμαστε 15 μήνες μετά την εφαρμογή της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και ΕΕ, μιας συμφωνίας που δέχτηκε έντονη κριτική. Ποια τα αποτελέσματά της; Πώς αντιμετωπίζεται το προσφυγικό ζήτημα;
Δεν πρέπει να εξοικειωθούμε με την εξαθλίωση. Στο προσφυγικό δίνεται μεγάλη σημασία στην επικοινωνιακή διαχείριση και από κάτω υπάρχει θεσμική αποτελμάτωση. Οι αντιφατικές ad hoc ρυθμίσεις δεν συνιστούν πλαίσιο διαχείρισης του προσφυγικού. Σε ό,τι αφορά στη συμφωνία, μοιάζει για την ΕΕ, αλλά δυστυχώς και τη χώρα μας, να αποτελεί αποδεκτή επιλογή η μετατροπή των νησιών σε buffer zones. Πρόκειται για τη σημερινή εκδοχή του δόγματος αποτροπής των ροών. Και πάντως, σε κάθε περίπτωση δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες θα μείνουν εδώ και πρέπει να μπουν σε διαδικασία ένταξης. Δεν θα φύγουν επειδή εμείς τους αφήνουμε στις σκηνές. Επίσης, σήμερα η ανεπαρκής διαχείριση του προσφυγικού συνθλίβει και το μεταναστευτικό. Ποια είναι η μέριμνα για τους μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας δεκαετίες τώρα; Πώς φροντίζουμε για την εφαρμογή του νόμου για την ιθαγένεια δεύτερης γενιάς;.
Δεν πρέπει να εξοικειωθούμε με την εξαθλίωση. Στο προσφυγικό δίνεται μεγάλη σημασία στην επικοινωνιακή διαχείριση και από κάτω υπάρχει θεσμική αποτελμάτωση. Οι αντιφατικές ad hoc ρυθμίσεις δεν συνιστούν πλαίσιο διαχείρισης του προσφυγικού. Σε ό,τι αφορά στη συμφωνία, μοιάζει για την ΕΕ, αλλά δυστυχώς και τη χώρα μας, να αποτελεί αποδεκτή επιλογή η μετατροπή των νησιών σε buffer zones. Πρόκειται για τη σημερινή εκδοχή του δόγματος αποτροπής των ροών. Και πάντως, σε κάθε περίπτωση δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες θα μείνουν εδώ και πρέπει να μπουν σε διαδικασία ένταξης. Δεν θα φύγουν επειδή εμείς τους αφήνουμε στις σκηνές. Επίσης, σήμερα η ανεπαρκής διαχείριση του προσφυγικού συνθλίβει και το μεταναστευτικό. Ποια είναι η μέριμνα για τους μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας δεκαετίες τώρα; Πώς φροντίζουμε για την εφαρμογή του νόμου για την ιθαγένεια δεύτερης γενιάς;.
Δικαιώματα LGBTQ: Όσα δεν έγιναν για δεκαετίες
Στο Pride αστυνομικοί που συμμετείχαν δέχτηκαν επίθεση από μέρος συμμετεχόντων. Πώς σχολιάζεις το γεγονός;
Το θεωρώ αδιανόητο και ντροπιαστικό. Το Pride είναι μία πορεία που διεκδικεί αξιοπρέπεια και συμπερίληψη, που διεκδικεί ισότητα με διαφορετικότητα. Είναι μια δήλωση, δημόσια και πανηγυρική- κυριολεκτικά και μεταφορικά- για τις πολλαπλές ταυτότητες που καθένας μας φέρει. Το να είσαι αστυνομικός και γκέι δεν νομίζω ότι είναι σπάνιο φαινόμενο, γιατί η σεξουαλική μας ταυτότητα, προτίμηση ή επιθυμία, δεν ορίζεται από το επάγγελμά μας. Η δυνατότητα όμως να την αναγνωρίζουμε, να την αποδεχόμαστε και να τη δηλώνουμε, πολλώ δε μάλλον να τη δια-δηλώνουμε, προφανώς και καθορίζεται από το κοινωνικό μας περιβάλλον. Η επίθεση συνεπώς απέναντι στους συγκεκριμένους αστυνομικούς έχει ένα χαρακτηριστικό ιδιαίτερα δυσάρεστο: αγνοεί πλήρως τις αντιφάσεις, κοινωνικές και προσωπικές, και το ρήγμα στο στερεότυπο που επέφερε η συμμετοχή των αστυνομικών στο Pride. Κυρίως όμως, συνιστά μια πράξη τιμωρητική και κατασταλτική, μια πράξη που ακυρώνει όλη την ουσία του Pride: όταν τους διώχνεις, στην πράξη τους λες «γυρίστε πίσω στη ντουλάπα».
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η Ελλάδα ως προς την αναγνώριση των δικαιωμάτων της LGBTQ+ κοινότητας;
Νομίζω ότι η χώρα έχει κάνει μέσα σε ενάμιση χρόνο ό,τι δεν είχε κάνει για δεκαετίες. Η διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια δεν διευκολύνει απλώς στην πράξη τη ζωή αυτών των προσώπων. Υπήρξε μια κίνηση με τεράστια πολιτική, ιδεολογική και συμβολική σημασία. Όταν ψηφιστεί και το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου, ακόμα και αν χρειάζεται κάποιες τροποποιήσεις, θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα. Στο ζήτημα αυτό, η Κυβέρνηση έχει δείξει τόλμη και έχει βγει κερδισμένη.
Νομίζω ότι η χώρα έχει κάνει μέσα σε ενάμιση χρόνο ό,τι δεν είχε κάνει για δεκαετίες. Η διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια δεν διευκολύνει απλώς στην πράξη τη ζωή αυτών των προσώπων. Υπήρξε μια κίνηση με τεράστια πολιτική, ιδεολογική και συμβολική σημασία. Όταν ψηφιστεί και το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου, ακόμα και αν χρειάζεται κάποιες τροποποιήσεις, θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα. Στο ζήτημα αυτό, η Κυβέρνηση έχει δείξει τόλμη και έχει βγει κερδισμένη.
Σχέση κράτους και εκκλησίας
Στο πλαίσιο της συζήτησης για συνταγματική αναθεώρηση, ένα από τα ζητήματα που κεντρίζουν το ενδιαφέρον είναι οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας. Ποια η θέση της ΕλΕΔΑ;
Έχουμε κράτος θρησκευόμενο και εκκλησία πολιτευόμενη. Αυτό γεννά πολιτειακές στρεβλώσεις και μια σειρά από ζητήματα δικαιωμάτων που αφορούν και το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα στην έκφραση. Με συντομία θα σας έλεγα πως είναι κομβικής σημασίας να επιλυθούν τάχιστα θέματα όπως η καύση των νεκρών, ο λατρευτικός χώρος των μουσουλμάνων στην Αθήνα, τα θρησκευτικά στο σχολείο, η πλήρης κατάργηση του θρησκευτικού όρκου, η κατάργηση των αδικημάτων περί βλασφημίας. Αυτά δεν είναι θέματα χωρισμού ούτε συνταγματικής αναθεώρησης. Η ΕλΕΔΑ έχει από χρόνια καταθέσει πρόταση νόμου για το χωρισμό κράτους-εκκλησίας, την οποία σας υπενθυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε στην αντιπολίτευση, είχε πλήρως ενστερνιστεί. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι μια καλή ευκαιρία για να κάνει η Πολιτεία τομές, τις οποίες η κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη να δεχτεί απ’ ότι κάποιοι νομίζουν. Μέχρι τότε, ας λειτουργούμε τουλάχιστον προασπίζοντας κατά το δυνατόν τους διακριτούς ρόλους.
Έχουμε κράτος θρησκευόμενο και εκκλησία πολιτευόμενη. Αυτό γεννά πολιτειακές στρεβλώσεις και μια σειρά από ζητήματα δικαιωμάτων που αφορούν και το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα στην έκφραση. Με συντομία θα σας έλεγα πως είναι κομβικής σημασίας να επιλυθούν τάχιστα θέματα όπως η καύση των νεκρών, ο λατρευτικός χώρος των μουσουλμάνων στην Αθήνα, τα θρησκευτικά στο σχολείο, η πλήρης κατάργηση του θρησκευτικού όρκου, η κατάργηση των αδικημάτων περί βλασφημίας. Αυτά δεν είναι θέματα χωρισμού ούτε συνταγματικής αναθεώρησης. Η ΕλΕΔΑ έχει από χρόνια καταθέσει πρόταση νόμου για το χωρισμό κράτους-εκκλησίας, την οποία σας υπενθυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, τότε στην αντιπολίτευση, είχε πλήρως ενστερνιστεί. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι μια καλή ευκαιρία για να κάνει η Πολιτεία τομές, τις οποίες η κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη να δεχτεί απ’ ότι κάποιοι νομίζουν. Μέχρι τότε, ας λειτουργούμε τουλάχιστον προασπίζοντας κατά το δυνατόν τους διακριτούς ρόλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου