COMMUNITY: «Υπερήφανοι Γονείς» - Ομάδα γονέων με ΛΟΑΤ+ παιδιά

Η ΟΜΑΔΑ «Υπερήφανοι Γονείς» αποτελείται από γονείς που έχουν ΛΟΑΤ+ παιδιά και ξεκίνησε την λειτουργία της την 1η Απριλίου του 2016 με την πολύτιμη βοήθεια και υποστήριξη της Στέλλας Μπελιά και των Οικογενειών Ουράνιο Τόξο.
 Στόχος της ομάδας είναι η υποστήριξη, η ενδυνάμωση, η κοινωνικοποίηση και η πληροφόρηση των γονέων, έτσι ώστε να σταματήσουμε την ανακύκλωση αρνητικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων γύρω από τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου.
              
Στην Ελλάδα τα θέματα που άπτονται του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου αποτελούν (ακόμα) ταμπού. Λέγοντας ταμπού, εννοούμε ότι το συγκεκριμένο θέμα περιβάλλεται από έντονη μυστικοπάθεια και αίσθημα ντροπής. Το επίμαχο θέμα δεν συζητείται, επικρατεί άγνοια ή παραπληροφόρηση και έτσι αναπαράγονται αρνητικά στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αυτή η κατάσταση δεν επηρεάζει μόνο τα ΛΟΑΤ+ άτομα αλλά και τις οικογένειές τους, οι οποίες εγκλωβίζονται σε αυτόν τον φαύλο κύκλο και πολλές φορές οδηγούνται είτε σε ακραίες συμπεριφορές είτε στην απομόνωση.

Μέσα από την διεργασία της συγκεκριμένης ομάδας έχουν προκύψει κάποια κοινά μοτίβα όσον αφορά τις συνήθεις αντιδράσεις των γονέων στο «coming out» του παιδιού τους:

• Φάση είναι, θα περάσει.

Αν το «coming out» γίνει στην εφηβική ηλικία, οι γονείς θεωρούν ότι το παιδί τους απλά πειραματίζεται και ότι περνάει μια «φάση». Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι έφηβοι μπορεί να πειραματιστούν αλλά για έναν γκέι ή μια λεσβία έφηβο είναι, συνήθως, ξεκάθαρο μέσα τους ότι δεν πρόκειται για «φάση». Για ένα τρανς άτομο που κάνει coming out στην εφηβεία, επίσης μπορεί να υπάρξει αυτή η αντίδραση. Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα ΛΟΑΤ+ άτομο, για να φτάσει στο «coming out», έχει προηγηθεί μια μακροχρόνια και συνήθως ψυχοφθόρα εσωτερική διεργασία. Δεν ξύπνησε ένα πρωί και είπε «α, είμαι gay», «α, είμαι τρανς, τι ωραία!». Αυτό είναι δύσκολο για τους γονείς να το αντιληφθούν, καθώς μένουν προσκολλημένοι στις δικές τους αποκρυσταλλωμένες πεποιθήσεις για το τι είναι «σωστό» ή «πρέπον» και με αυτόν τον τρόπο προβάλλουν την ελπίδα τους ότι αυτό που λέει το παιδί τους δεν είναι αλήθεια.

• Πώς μπόρεσες να μου το κάνεις αυτό;

Κάποιοι γονείς παίρνουν προσωπικά το «coming out» του παιδιού τους, το εκλαμβάνουν ως μια προσωπική άμεση επίθεση, σαν το παιδί τους να χρησιμοποιεί τον σεξουαλικό προσανατολισμό του ή την ταυτότητα φύλου του για να τους πληγώσει ή να τους εξευτελίσει. Αυτό συμβαίνει επειδή, δυστυχώς, οι γονείς θεωρούν τα παιδιά τους ως κτήμα τους και ως μια φυσική προέκτασή τους, οπότε οτιδήποτε κάνουν που δεν συνάδει με τα δικά τους όνειρα η προσδοκίες ερμηνεύεται ως άμεση επίθεση εναντίον τους. Επίσης, επειδή στην κουλτούρα μας δίνουμε μεγάλη βαρύτητα και αξία στο «τι θα πει ο κόσμος», υπάρχει πολύ έντονο το στοιχείο του φόβου μην εξευτελιστούν ή «μην πέσουν στα μάτια» των υπόλοιπων συγγενών, των γειτόνων κλπ.

• Ενοχές/Τι έκανα λάθος;

Η πιο συνήθης αντίδραση που συναντάται σχεδόν στο σύνολο των γονέων. Επειδή ακριβώς επικρατεί η θεώρηση της ομοφυλοφιλίας ή της τρανς ταυτότητας φύλου ως μιας παθολογικής κατάστασης, αυτό οδηγεί στην σκέψη ότι αφού κάτι δεν πάει καλά με το παιδί μου, άρα εγώ φταίω. Οπότε εκεί αρχίζει ένα επίπονο και ψυχοφθόρο ταξίδι στο παρελθόν και σε κάθε μικρό ή μεγάλο γεγονός που μπορεί να «έπλασε» ή να «επηρέασε» τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του παιδιού. Αυτό είναι ένα σημείο που μένουμε και επιμένουμε αρκετά στην ομάδα, για να γίνει όσο το δυνατόν περισσότερο κατανοητό, τονίζοντας ότι η δυναμική της οικογένειας δεν έχει καμία επιρροή στον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του παιδιού. Η μόνη επιρροή που μπορεί να έχει η δυναμική της οικογένειας είναι στο αν, πότε και υπό ποιες συνθήκες το παιδί θα κάνει «coming out» στους γονείς του.

• Αυτός/αυτή σε παρέσυρε.

Αυτή η αντίδραση βασίζεται στην στρεβλή πεποίθηση ότι η ομοφυλοφιλία μπορεί να διδαχτεί, ότι είναι «κολλητική». Εδώ, μπορεί υποσυνείδητα να υπάρχουν ενοχές, ότι οι ίδιοι έκαναν κάτι λάθος κι «έκαναν» το παιδί τους gay ή λεσβία και χρησιμοποιούν τον/την σύντροφο του παιδιού τους ως αποδιοπομπαίο τράγο.

Οι γονείς περνάνε την δική τους διαδικασία και χρειάζονται τον χρόνο τους, παράλληλα, όμως, χρειάζονται σωστή ενημέρωση και υποστήριξη. Αυτό το κενό προσπαθούμε να καλύψουμε με την δημιουργία αυτής της ομάδας, γιατί θεωρούμε ότι είναι πιο χρήσιμο και πιο αποτελεσματικό αυτή η ενημέρωση και η υποστήριξη να απευθύνεται από γονείς σε γονείς. Από ανθρώπους δηλαδή που έχουν βιώσει από πρώτο χέρι όλη αυτήν την εσωτερική διεργασία και πλέον είναι σε θέση να μοιραστούν δικά τους βιώματα και να υποστηρίξουν άλλους γονείς που βρίσκονται στην αρχή αυτού του ταξιδιού.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω κάποια λόγια που έχουν ειπωθεί στην ομάδα και αποτυπώνουν την εικόνα με αρκετά εύγλωττο τρόπο: «Αν δεν είχαμε τα παιδιά που έχουμε, δεν θα είχαμε μάθει τόσα πράγματα, δεν θα είχαμε γνωρίσει τόσους υπέροχους ανθρώπους, δεν θα είχαν ανοίξει οι ορίζοντές μας και θα είχαμε μείνει σε τόσο περιοριστικές πεποιθήσεις, σαν να φοράμε παρωπίδες. Τα παιδιά μας υπήρξαν τα ομορφότερα δώρα που θα μπορούσαμε να φανταστούμε ποτέ».

H Εύα Σπίνου είναι Ψυχολόγος, εξειδικευμένη σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού & ταυτότητας φύλου, συντονίστρια της ομάδας «Υπερήφανοι Γονείς» και θα πραγματοποιήσει εισήγηση με θέμα 'Υπερήφανοι Γονείς', ομάδα γονέων με ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά: ένα παράδειγμα καλής πρακτικής για υποστήριξη και ενδυνάμωση» στην ημερίδα για τη συνηγορία και ενδυνάμωση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, που θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και της ΕΠΑΨΥ, την Πέμπτη 4/5 ώρα 18.00 – 21.00, στο αμφιθέατρο Σάκης Καράγιωργας ΙΙ στο Πάντειο Παν.