Ο ρατσισμός και ο φόβος της πολυπολιτισμικότητας

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ, ΠΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΨΗΦΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΝΕΔΕΙΞΑΝ ΤΟΝ TRUMP ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ, Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΚΑΙ Η ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΙΣΤΑ ΑΠΕΙΛΗ. ΑΥΤΗ Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΝΑ ΒΑΘΑΙΝΕΙ, ΚΑΘΟΤΙ ΟΙ ΛΕΥΚΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΩΣ ΟΙ «ΚΥΡΙΟΙ» ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΚΑΙ ΘΟΡΥΒΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟ ΒΑΘΜΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Την περασμένη Κυριακή έλαβαν χώραν δύο ξεχωριστές πορείες στην Ουάσιγκτον. Οι ρατσιστές, ξενοφοβικοί και πολέμιοι της μετανάστευσης Λευκοί Αμερικανοί συγκεντρώθηκαν στην αμερικανική πρωτεύουσα και για πρώτη φορά πραγματοποίησαν πορεία σε έναν τόσο κοντινό δρόμο στον Λευκό Οίκο. Είναι προφανές ότι η παρουσία ενός ανθρώπου όπως ο Trump τούς ενθάρρυνε να προσεγγίσουν το προεδρικό μέγαρο σε κοντινή απόσταση. Παράλληλα, σε έναν άλλο δρόμο είχαν συγκεντρωθεί Αμερικανοί αντιρατσιστές, με πρόθεση να υπερασπιστούν θεμελιώδεις και ιδρυτικές αξίες των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όπως η ανοικτή κοινωνία και η πολυπολιτισμικότητα.

Ωστόσο, στην Αμερική του Trump η υπεράσπιση τέτοιων αξιών γίνεται ολοένα δυσκολότερη. Για την πλειονότητα των Λευκών, που με τις ψήφους τους ανέδειξαν τον Trump στην προεδρία, η Αμερική είναι πρωτίστως χώρα των Λευκών και η πολυπολιτισμικότητα συνιστά απειλή. Αυτή η σύγκρουση φαίνεται σταδιακά να βαθαίνει, καθότι οι Λευκοί Αμερικανοί αυτοπροσδιορίζονται ως οι «κύριοι» ιδιοκτήτες της χώρας και θορυβούνται από τον αυξανόμενο βαθμό διαφορετικότητας. Η πλειονότητα των πολιτών ζουν υπό το καθεστώς φόβου και αισθάνονται άβολα, λόγω της πολυχρωμίας της χώρας. Γι’ αυτό, άλλωστε, στις τελευταίες εκλογές παρέδωσαν τη χώρα στον Trump.

Από την άλλη, ακόμα και σε χώρες όπως ο Καναδάς, οι οποίες έχουν υιοθετήσει την πολυπολιτισμικότητα ως κρατική πολιτική, οι απόψεις κατά της πολυπολιτισμικότητας σταδιακά πολλαπλασιάζονται. Συγκεκριμένοι συντηρητικοί κύκλοι, ιδιαίτερα, ασκούν σκληρή κριτική στον Πρωθυπουργό Justin Trudeau. Ο Trudeau, όπως και ο πατέρας του στο παρελθόν, είναι πολιτικός ο οποίος πιστεύει βαθιά στην πολυπολιτισμικότητα και στην «ενότητα εντός της διαφορετικότητας». Για τον Καναδό νυν Πρωθυπουργό, η πολυπολιτισμικότητα είναι η τροφή του καναδικού φεντεραλισμού.

Αντίθετα, οι συντηρητικοί αντιλαμβάνονται την υφιστάμενη ανοικτή κοινωνία, η οποία αποτυπώνει τις διαφορές του Καναδά, κατ’ αντίθετο τρόπο, εφόσον υποστηρίζουν ότι οδηγεί τη χώρα προς τη διάλυση. Επιπλέον, διατείνονται ότι ο Trudeau επιδεικνύει «υπερβολική προσήλωση στην πολυπολιτισμικότητα» και αυτό εμποδίζει τους Καναδούς πολίτες από το να εντοπίσουν τις κοινές τους πολιτισμικές αξίες.

Δημοκρατική αξία ή απειλή;

Παρόμοιες συζητήσεις συνεχίζονται και στη Γερμανία, μια χώρα με κηλιδωμένο παρελθόν στο θέμα της πολυπολιτισμικότητας. Για πρώτη φορά στα τελευταία χρόνια το ερώτημα «κατά πόσον η πολυπολιτισμικότητα είναι μια δημοκρατική αξία που επιβάλλεται να υιοθετηθεί ή αποτελεί απειλή για τη γερμανική κουλτούρα» κυριαρχεί στην πολιτική ατζέντα της χώρας. Η εν λόγω συζήτηση κυριάρχησε στη δημόσια σφαίρα ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση του ποδοσφαιριστή Mesut ?zil από την εθνική ομάδα της χώρας και κινητοποίησε τους Γερμανούς δημοκράτες κατά του ρατσισμού. Η διαδικτυακή κίνηση που ξεκίνησε πρόσφατα υπό το σλόγκαν #MeToo (Κι εγώ επίσης) διασφάλισε ότι τα θύματα ρατσισμού στη Γερμανία θα έχουν τον λόγο και θα μοιραστούν τις αρνητικές εμπειρίες τους στον δημόσιο χώρο. Η σχετική ηλεκτρονική σελίδα λαμβάνει χιλιάδες μηνύματα καθημερινά…

Ο νέος Υπουργός Εργασίας της ιταλικής Κυβέρνησης δεν δέχεται τους μετανάστες που έρχονται στη χώρα και διεκδικεί την αποβίβασή τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης. «Εις το εξής δεν θα έρχεστε εδώ», τους υποδεικνύει προσβλητικά.

Είναι γεγονός ότι οι Δυτικοί δημοκράτες αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό πρόβλημα: τη δραστική μείωση της ανοχής έναντι στη διαφορά. Τη θέση της ανοικτής κοινωνίας λαμβάνει η εσωστρέφεια, ατμομηχανή της οποίας είναι ο φόβος. Οι πολίτες των δυτικών χωρών είναι κυριευμένοι από κάθε είδους φόβο. Αισθάνονται τον φόβο της ανεργίας και ανησυχούν για τη διάσπαση του οικείου και βολικού περιβάλλοντος στο οποίο ζουν. Νοσταλγούν τη μονοχρωμία. Ωστόσο, η Δύση έγινε αυτό που είναι σήμερα χάρη στην ανοικτή κοινωνία. Μάλιστα, κατά την ίδρυσή τους οι δυτικές δημοκρατίες είχαν ως πρότυπο την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία.

Απέρριπταν τη Σπάρτη, διότι, σε αντίθεση με την Αθήνα, δεν ήταν ανοιχτή στη διαφορετικότητα. Ο σημερινός δυτικός κόσμος, όμως, φαίνεται να γοητεύεται περισσότερο από τη Σπάρτη, παρά από την Αθήνα. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι Λευκοί Αμερικανοί δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ρατσιστές. Η Λευκότητα έχει «φυσικοποιήσει» συγκεκριμένες συνήθειες σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι συμπεριφέρονται ρατσιστικά. Είναι λες και ζουν σε μια κατάσταση «Είναι Λευκός, όπως και να ’χει, είναι σωστός».

Τα επόμενα χρόνια φέρνουν μαζί τους σημαντικές προκλήσεις για τις χώρες της ΕΕ και της Βορείου Αμερικής. Είτε θα επιλέξουν την οδό της ειρηνικής συμβίωσης, είτε θα προχωρήσουν στο μονοπάτι που οδηγεί στη γρήγορη κοινωνική διάσπαση. Με άλλα λόγια, είτε θα κατευθυνθούν προς την Αθήνα είτε θα πάρουν τον δρόμο προς τη Σπάρτη…

Στις πολυπολιτισμικές κοινωνίες των ημερών μας, η υιοθέτηση του σπαρτιατικού παραδείγματος σημαίνει αλλαγή κατεύθυνσης προς την καταστροφή…