The Student ή ο Πιστός (2016): Σύγκρουση αλήθειας και θρησκείας

O Veniamin ή Venya, είναι ένας νέος έφηβος στο λύκειο σε μια πόλη της σύγχρονης Ρωσίας. Διαβάζοντας την βίβλο και έχοντας την σαν πρότυπο ζωής, θα αρχίσει να συμπεριφέρεται περίεργα στο σχολείο, στην μητέρα του και σε όλες τις προσωπικές του σχέσεις. 

Όλα θα αρχίσουν όταν θα αρνηθεί να συμμετέχει στο κολύμπι, γιατί σύμφωνα με την βίβλο όπως λέει δεν επιτρέπεται τα κορίτσια να εμφανίζονται με μπικίνι. Σε λίγο όμως η συμπεριφορά του θα γίνει ακόμα πιο ριζοσπαστική, καθώς στο μάθημα της βιολογίας θα έρθουν τα μαθήματα σεξουαλικής παιδείας αλλά και της εξέλιξης, με τις αντιδράσεις του μικρού να τον φέρνουν σε σύγκρουση με την ανοιχτόμυαλη για την σύγχρονη Ρωσία δασκάλα του, με τους συμμαθητές του και με την μητέρα του. Την ίδια ώρα θα αποκτήσει ακόλουθο, ένα συμμαθητή του με κινητικό πρόβλημα, που σαν άλλος Μεσσίας προσπαθεί να γιατρέψει, ενώ παράλληλα η όμορφη συμμαθήτριά του τον πολιορκεί.

H νέα ταινία του  Kirill Serebrennikov, βασίζεται σε Γερμανικό θεατρικό έργο του Marius von Mayenburg με τον σκηνοθέτη να προσαρμόζει το σενάριο στην Ρωσία του σήμερα, μια Ρωσία, που ας μην ξεχνάμε η εκκλησία έχει ισχυρή θέση στην κοινωνία, ίσως πιο ισχυρή απ’ ότι στην χώρα μας, και με νόμους ενάντια στους ομοφυλόφιλους σε ισχύ. Έτσι στην τάξη του Venya, δεσπόζει η φωτογραφία του Putin, ενώ η απαίτησή του να μην φορούνε μπικίνι οι συμμαθήτριές του, γίνεται δεκτή από την διευθύντρια, καθώς το προστάζει η βίβλος.

Μία εντυπωσιακή προσαρμογή ενός αμφιλεγόμενου θεατρικού έργου, από τον επίσης θεατρικό σκηνοθέτη, Serebrennikov, που έχει σαν μοναδικό της πρόβλημα το ότι σε κανένα της σημείο δεν καταλαβαίνουμε γιατί ακριβώς ο μικρός Venya έχει αυτό το… κόλλημα με την βίβλο, καθώς ούτε σχετικοί οικογενειακοί ή άλλοι λόγοι για μια τέτοια συμπεριφορά γίνονται αντιληπτοί, όπως για παράδειγμα στο Stations of the Cross. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί μάλλον στόχο της ταινίας, που επικεντρώνεται περισσότερο στο τι μπορεί να συμβεί σε μια κοινωνία σαν την Ρώσικη, όταν ένα παιδί στο σχολείο έχει αυτή την συμπεριφορά, με τους δασκάλους του να μην μπορούν πρακτικά να τον κοντράρουν καθώς η θρησκεία είναι κάτι πάνω από όλα, και ο μικρός χρησιμοποιεί στον λόγο του, σχεδόν αποκλειστικά αποσπάσματα από την βίβλο. Ο σκηνοθέτης μάλιστα μας δείχνει ποια είναι τα συγκεκριμένα αποσπάσματα. Μια σημείωση εδώ που δεν γίνεται να παραληφθεί: μάλλον λίγοι έχουν διαβάσει ολόκληρη την βίβλο, κάτι που δημιουργεί εντύπωση όταν βλέπει κάποιος κάποια πραγματικά πρωτόγονα αποσπάσματα με φρικιαστικές, ρατσιστικές και σεξιστικές προεκτάσεις.

Έτσι το The Student, δεν μας απαντά στο ερώτημα το πως ένας μαθητής ή άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει τις απόψεις του Venya, όμως μας βάζει βαθιά μέσα σε εκπαιδευτικά διλήμματα. Τι θα πρέπει να κάνει λοιπόν ένας δάσκαλος όταν ένας μαθητής του αρνείται την εξέλιξη και ντύνεται πίθηκος διαμαρτυρόμενος, προκαλώντας χάος πηδώντας στα τραπέζια; Τι θα πρέπει να κάνει όταν η απάντηση του μικρού στην σεξουαλική αγωγή, είναι ότι είναι απαράδεκτη, αφού κανένας από τους μαθητές δεν θα παντρευτεί σύντομα; Και ποια η θέση του ίδιου εκπαιδευτικού, όταν η διευθύντρια πρακτικά υποστηρίζει τις θέσεις του Venya, και απαιτεί να μην φοριούνται μπικίνι, να διδάσκεται και η θεωρία της δημιουργίας πλάι στον Δαρβίνο και άλλα χειρότερα;

Οι χαρακτήρες της ταινίας, από τον ίδιο τον Venya, την δασκάλα της Βιολογίας (που είναι ο ανταγωνιστής στην ταινία) και όλους τους άλλους χαρακτήρες, είναι απλά πιόνια για τον σκηνοθέτη και το σενάριο. Δεν είναι χαρακτήρες που εξηγούν τις πράξεις τους, ούτε ο θεατής ταυτίζεται με κάποιον ή καταλαβαίνει τις επιλογές του καθενός, μέσα από καλή ανάπτυξη χαρακτήρων. Αυτά δεν είναι το φόρτε του θεατρικού Serebrennikov. Οι ηθοποιοί και οι ρόλοι τους είναι πιόνια της αφήγησης της ιστορίας και των προβληματισμών για την θρησκεία, την ματαιότητα και την παράνοια που την ακολουθεί. Σε αυτό το επίπεδο ο Serebrennikov χτυπά διάνα και φτιάχνει μια ταινία γροθιά στο στομάχι όσων είναι έστω και λίγο θρήσκοι, ενώ παράλληλα θέτει πολλά ερωτήματα για τον ρόλο της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού, την ώρα που παρουσιάζει μια ρεαλιστική σύγχρονη Ρωσία.  Στα υπόλοιπα χρειάζεται δουλειά. Όμως και πάλι η ταινία λόγω του θέματός της είναι εξαιρετική. Στο τέλος πάντως ο πρωταγωνιστής θα παραβεί 1 από τις 10 εντολές με ηχηρό τρόπο...

With English OR French Subtitles Here
With English Subtitles Here