Το έγκυρο γερμανικό DER SPIEGEL στο τεύχος της 23ης Μαρτίου 2019 προειδοποιεί με ιδιαίτερη υπευθυνότητα τους Ευρωπαίους πολίτες προ των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών. Στο εξώφυλλο η φλεγόμενη σβάστικα, όπως η φλεγόμενη βάτος, από εθνικιστική εκδήλωση στις ΗΠΑ. Ο τίτλος κάνει λόγο για «φαιά συνωμοσία». Μια γενική ματιά στις θεωρίες και τις αναλύσεις μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι φασισμός είναι γενική έννοια που συνενώνει διάφορες ακροδεξιές, αντιδημοκρατικές και αντικοινοβουλευτικές πολιτικές κινήσεις και συστήματα κυριαρχίας. Δηλαδή συστήματα που ενσωματώνουν εθνικιστικό και ρατσιστικό προγραμματισμό αντιδημοκρατικού και ανορθολογικού λόγου και σκέψης. Βασικοί πυλώνες επομένως του φασισμού, ο εθνικισμός και ο ρατσισμός. Κατά τον περιβόητο Ορμπαν εξ Ουγγαρίας, «μια ομάδα από τους πολιτικούς και διανοητικούς ηγέτες της Ευρώπης θέλει να δημιουργήσει μεικτή κοινωνία, η οποία μέσα σε λίγες γενιές θα μεταμορφώσει ολοκληρωτικά την πολιτισμική και εθνική σύνθεση της ηπείρου μας και κατά συνέπεια τη χριστιανική της ταυτότητα».
Είναι ηλίου φαεινότερον τι φοβάται ο «εμπνευστής» του μεταμοντέρνου ευρωπαϊκού φασισμού. Αμφισβητεί ευθέως τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα, τους δημοκρατικούς θεσμούς, την καθολικότητα πολιτικών και κοινωνικού συστήματος, το κοσμικό, δηλαδή το ουδετερόθρησκο, κράτος. Αναιρεί επομένως τις θεμελιακές αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η κοινωνική πολιτική ταυτίζεται πάντοτε με μέτρα που ευνοούν τους οικονομικά ασθενέστερους, τις μειονότητες, τους μετανάστες, τους πρόσφυγες και γενικά τον διαφορετικό άνθρωπο, ο οποίος συνήθως μειονεκτεί στο κυρίαρχο οικονομικό σύστημα της αγοράς. Ετσι συχνά η ρητορική κατά της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής, κυρίως από τους ολιγαρχικούς κύκλους του νεοφιλελευθερισμού, διασταυρώνεται συχνά με μια φυλετικά και ρατσιστικά φορτισμένη ρητορική. Οι σχέσεις ρατσισμού και «δημοκρατικών» θεσμών χαρακτηρίζονται από αμφισημία. Υπήρξαν εποχές κατά τις οποίες θεσμοί και κανόνες αμαυρώνονταν από το ρατσιστικό καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων. Αμερικανοί πολιτικοί επιστήμονες εξηγούν πως έπρεπε να γίνουν «λιγότερο απροκάλυπτες», μέσω της πολιτικής επικοινωνίας, οι ρατσιστικές προθέσεις συγκεκριμένων προέδρων στις ΗΠΑ (Νίξον, Ρέιγκαν, Μπους ο πρεσβύτερος) (Jason Stanley, «Πώς λειτουργεί ο φασισμός», Αθήνα 2018, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ). Αλλά και σήμερα ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε σοβαρό έμμεσο πλήγμα κατά της δημοκρατίας, του Συντάγματος και της δικαστικής εξουσίας όταν το 2017 απένειμε χάρη σε πρώην σερίφη από την Αριζόνα, ο οποίος είχε καταδικαστεί για αγνόηση απόφασης ομοσπονδιακού δικαστηρίου με την οποία απαγορευόταν η αντιμετώπιση υπόπτων με ρατσιστικά κριτήρια. «Πράξεις βγαλμένες απευθείας από το τετράδιο σημειώσεων κάθε καλού εκπαιδευόμενου στον αυταρχισμό», όπως γράφουν οι Levitsky και Ziblatt («Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες», Αθήνα 2018, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ).
Με αφορμή βέβηλες και απαράδεκτες ενέργειες για την παρεμπόδιση πρόσβασης προσφυγόπουλων σε ελληνικά σχολεία αλλά και γενικότερα κατά μεταναστών και προσφύγων (Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος, Βίλια Αττικής, Κόνιτσα) αλλά και με την ευκαιρία τόσο της 21ης Μαρτίου, Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ρατσισμού, όσο και της 25ης Μαρτίου, η Αντιρατσιστική Κίνηση Πολιτών (ΑΚΙΠΟ) με εισήγηση του ιδρυτή της Πάνου Τριγάζη, οικονομολόγου-διεθνολόγου, μέλους της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, συνέταξε τον Αντιρατσιστικό Χάρτη Τοπικών Κοινωνιών και κάλεσε όλους τους δημοκρατικούς υποψήφιους σε περιφέρειες και δήμους να δεσμευτούν για την τήρησή του πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές της 26ης Μαΐου.
Τα δέκα σημεία του Χάρτη μπορούν να συμπτυχθούν ως εξής: «Παρατηρούμε ότι ο ρατσισμός σήμερα έχει πολλά πρόσωπα, είτε ως κοινωνικό είτε ως πολιτικό φαινόμενο, και άρα πολυδιάστατος και πολυεπίπεδος πρέπει να είναι ο αγώνας εναντίον του. Θεωρούμε υποχρέωσή μας να αγωνιστούμε ώστε η αρχή τής μη διάκρισης με βάση το χρώμα, τη φυλή, το φύλο, την εθνική καταγωγή, τη θρησκεία και τη σεξουαλική προτίμηση να ισχύσει σε όλες τις αυτοδιοικητικές πολιτικές, είτε είμαστε στη διοίκηση είτε στην αντιπολίτευση. Σήμερα προέχει η κοινωνική ένταξη των μεταναστών και προσφύγων, με όλα τα δικαιώματά τους αλλά και τις υποχρεώσεις τους. Ειδικότερα τασσόμαστε υπέρ της ανεμπόδιστης συμμετοχής των παιδιών μεταναστών και προσφύγων στα σχολεία της περιοχής μας». Θα αρνηθούν άραγε κάποιοι να προσχωρήσουν; Και ποιοι; Ιδωμεν.
*oμότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου