O Πολύχρωμος Πλανήτης υπήρξε ο πρώτος και μέχρι σήμερα μοναδικός ΛΟΑΤΚΙ+ εκδοτικός οίκος και βιβλιοπωλείο στην Ελλάδα. Δημιουργήθηκε το 2004 από την ακτιβίστρια Μαρίνα Γαλανού και τον σύντροφό της Θάνο Βέσση και μέχρι σήμερα έχει καταφέρει να εκδώσει τριάντα έξι τίτλους βιβλίων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων. Μέσα στα χρόνια και παράλληλα με την έντονη δραστηριότητα της Μαρίνας ως προέδρου του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), όπως και με μια σειρά δεσμεύσεων που είχε αναλάβει το τελευταίο διάστημα, αυτός ο ιδιαίτερος εκδοτικός οίκος κατάφερε να εδραιωθεί στη συνείδηση πολιτικοποιημένων και ευαισθητοποιημένων σχετικά με θέματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ανθρώπων ως ένας χώρος προβληματισμού και σημαντικών συνευρέσεων. Οι παρουσιάσεις βιβλίων εκεί ξεχώριζαν πάντα χάρη σε προσωπικότητες του βιβλίου που έδιναν το «παρών» αλλά και στις γόνιμες συζητήσεις που προέκυπταν.
Μετά τον αναπάντεχο θάνατο της Μαρίνας τον περασμένο Οκτώβρη, ο Θάνος αντιμετώπισε μια σειρά γραφειοκρατικών προβλημάτων, αλλά με τη στήριξη φίλων και καλών δικηγόρων κατάφερε μόλις πριν από λίγες μέρες να αποδεσμευτεί από αυτά, ώστε ο Πολύχρωμος Πλανήτης να συνεχίσει το έργο της συντρόφου του, στηρίζοντας πάντα σθεναρά τα θέματα των δικαιωμάτων. Τον συνάντησα στο βιβλιοπωλείο στην περιοχή του Πεδίου Άρεως για να μου μιλήσει για το μέλλον των εκδόσεων που θα συνεχίσει μόνος, ολοκληρώνοντας το όραμα της Μαρίνας.
Από την αρχή αυτός ήταν ο στόχος μας, να συγκεντρώνουμε οτιδήποτε σχετικό με ΛΟΑΤΚΙ θεματολογία κυκλοφορεί απ’ όλους τους εκδοτικούς οίκους, π.χ. γκέι φωτογραφικά βιβλία, καλλιτεχνικά κυρίως, όχι πορνογραφικά.
«Με τη Μαρίνα γνωριστήκαμε τον Δεκέμβριο του 2003 στο περίφημο Πολύχρωμο Φόρουμ, στο Πολυτεχνείο, όπου μαζευόντουσαν όλες οι οργανώσεις. Είδα μπροστά μου έναν άνθρωπο πάρα πολύ φωτεινό. Ο Πολύχρωμος Πολίτης αποτέλεσε συνέχεια της ακτιβιστικής δραστηριότητας που είχε ξεκινήσει με το Σωματείο Αλληλεγγύης Τραβεστί - Τρανσέξουαλ Ελλάδος (ΣΑΤΤΕ). Όταν αποχώρησε από αυτόν, αποφάσισε να ασχοληθεί με διαφορετικό τρόπο με τον ακτιβισμό, μέσω της κουλτούρας.
— Οπωσδήποτε έλειπε από την Αθήνα ένα γκέι βιβλιοπωλείο και εκδόσεις με ανάλογο προσανατολισμό.
Βέβαια, το είχε συζητήσει και με άλλους, την ενδιέφερε και πιο παλιά. Ήθελε να το ξεκινήσει με έναν πολιτικό τρόπο, αφού πολιτικό ήταν το στίγμα της ούτως ή άλλως. Ήταν πολιτικοί οι λόγοι που τον έκανε, δεν τον είδε ποτέ ως επιχείρηση αλλά ως ενεργό κομμάτι αυτού του χώρου. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε με δύο βιβλία του Λουκά Θεοδωρακόπουλου, τον οποίο αναζήτησε καθώς είχε ακούσει ότι έψαχνε να βρει εκδότη για το βιβλίο του «Αμφί και απελευθέρωση» που είχαν απορρίψει άλλοι εκδοτικοί οίκοι. Συμφώνησαν και το βγάλαμε μαζί, με επανέκδοση του «Καιάδα».
— Ο «Καιάδας» είναι ένα εμβληματικό βιβλίο που πολλοί δεν ξέρουν και νομίζουν ότι είναι εκτός κυκλοφορίας.
Είμαστε ένας εκδοτικός οίκος που φροντίζει, όταν εξαντλείται ένα βιβλίο του, να ξαναβγαίνει. Ο «Καιάδας» είναι μια εν πολλοίς άγνωστη ιστορία που αναφέρεται στο πώς κυνηγήθηκαν οι ομοφυλόφιλοι από τη χούντα. Έχει μια διάσταση που δεν είναι καθόλου γνωστή. Όταν το βγάλαμε όντως δεν υπήρχε στην αγορά, ήταν εξαντλημένο. Μετά από αυτό αρχίσαμε να ανοιγόμαστε με διηγήματα, μυθιστορήματα, μεταφράσεις ξένης λογοτεχνίας, ενώ κάναμε τακτικά, σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση κάποια στιγμή, παρουσιάσεις βιβλίων, μέχρι και διαγωνισμό γκέι διηγήματος και ποίησης, με σύμβουλο, σε μεγάλο βαθμό, τον Λουκά Θεοδωρακόπουλο.
— Πέρασαν πολλοί σημαντικοί συγγραφείς από αυτές τις παρουσιάσεις, απ’ όσο ξέρω.
Πάρα πολλοί! Για να θυμηθώ κάποια ονόματα, ο Μένης Κουμανταρέας, ο Θόδωρος Γρηγοριάδης, ο Αύγουστος Κορτώ, μέχρι και ο Άλαν Χόλινγκχερστ όταν βρέθηκε στην Ελλάδα. Συγγραφείς τα βιβλία των οποίων εκδώσαμε αλλά και άλλοι που μίλησαν για διάφορα θέματα. Είναι πολλοί και αυτοί που δεν θυμάμαι.
— Είχατε και τα δικαιώματα μιας βιογραφίας του Ζενέ από τον Έντμουντ Γουάιτ.
Ναι, αυτή η έκδοση δεν ολοκληρώθηκε και είναι κάτι που πρέπει να δω στο μέλλον.
— Τα μεγάλα βιβλιοπωλεία πώς σας αντιμετώπισαν;
Στην αρχή δειλά. Υπήρξαν περιπτώσεις που αντιμετώπισα μέχρι και ομοφοβικά σχόλια.
— Η Μαρίνα, βέβαια, δεν έπαψε να δραστηριοποιείται όλα αυτά τα χρόνια ακτιβιστικά, παράλληλα με τον Πλανήτη.
Από το 2010 με το ΣΥΔ, γιατί κατάλαβε ότι έλειπε μια οργάνωση που να δραστηριοποιείται αποκλειστικά πάνω σε τρανς θέματα. Θεωρούσε ότι χρειαζόταν κάτι τέτοιο.
— Και τότε ήρθαν και οι κρούσεις από την πολιτική εξουσία.
Βέβαια. Το 2015 της έκαναν την τιμή να είναι εμπειρογνώμονας για το Συμβούλιο της Ευρώπης επάνω στα θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλλου. Τότε έκανε πάρα πολλά σεμινάρια στην Αστυνομία, μετά σε χειριστές υποθέσεων ασύλου για τους ΛΟΑΤΚΙ πρόσφυγες, για δικαστές και εισαγγελείς, ενώ παράλληλα συμμετείχε στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλλου. Θυμάμαι ότι είχε συντάξει μόνη της νομοσχέδιο, το οποίο βέβαια είχε μεγάλη απόκλιση από αυτό που πέρασε και ψηφίστηκε. Το γεγονός είναι ότι όταν πήγαινε να συναντήσει πολιτικούς και επιτροπές, παρουσιαζόταν πανέτοιμη. Μέχρι που τον Φεβρουάριο του 2020 την κάλεσαν στην επιτροπή που συστήθηκε από τον πρωθυπουργό για τη σύνταξη σχεδίου εθνικής στρατηγικής για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ. Ήταν ήδη η καταβεβλημένη λόγω προβλημάτων υγείας, παρ’ όλα αυτά όχι μόνο δεν το έβαζε κάτω αλλά δούλευε συνεχώς. Γύρω στον Μάρτιο με Απρίλιο είχε αρχίσει να καταπέφτει, αλλά ήταν υπερδραστήρια.
— Ήθελε να προλάβει; Ήξερε ότι δεν έπρεπε να χάνει καιρό ;
Έγραφε συνεχώς, αλλά όχι επειδή ήξερε ότι δεν είχε χρόνο. Στις 31 Ιουλίου τελείωσε το βιβλίο της. Δεν ήταν καλά, αλλά τελική διάγνωση δυστυχώς είχαμε πολύ αργά, τον Αύγουστο, και πραγματικά όλα συνέβησαν ραγδαία από κει και πέρα. Άντεξε ενάμιση με δύο μήνες.
— Ποιο είναι το βιβλίο που ολοκλήρωσε;
Έρευνα για την εργασία στο σεξ γενικότερα, αλλά επικεντρώνεται στις τρανς σεξεργάτριες. Θα είναι το πρώτο που θα βγάλει ο Πολύχρωμος Πλανήτης χωρίς τη Μαρίνα, και θα γίνει σύντομα.
— Ήταν πολύ συγκινητικό ότι για πρώτη φορά πολιτικοί έκαναν δηλώσεις για μια τρανς γυναίκα μετά τον θάνατό της.
Πράγματι. Έστειλε στεφάνι στην κηδεία ο πρωθυπουργός αλλά και η Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Φτώχειας. Ήταν ενεργή και σε αυτό το κομμάτι, συμμετείχε σε μια επιτροπή για τους αστέγους τους τελευταίους πέντε μήνες πριν φύγει.
— Όλες αυτές οι δραστηριότητες δεν την είχαν απομακρύνει από τις εκδόσεις;
Όχι, όλες τις αποφάσεις για το πιο βιβλίο θα έβγαινε τις έπαιρνε η Μαρίνα.
— Ποιο είναι το τελευταίο βιβλίο που έβγαλε ο Πολύχρωμος Πλανήτης;
Ένα τρανς παραμύθι για παιδιά πέντε-έξι ετών, γονείς και εκπαιδευτικούς, η «Βασιλική Καρδιά» του Γκρεγκ ΜακΓκούν.
— Ως βιβλιοπωλείο διαθέτετε πολλά βιβλία, κι άλλων εκδοτικών οίκων.
Από την αρχή αυτός ήταν ο στόχος μας, να συγκεντρώνουμε οτιδήποτε σχετικό με ΛΟΑΤΚΙ θεματολογία κυκλοφορεί απ’ όλους τους εκδοτικούς οίκους, π.χ. γκέι φωτογραφικά βιβλία, καλλιτεχνικά κυρίως, όχι πορνογραφικά.
— Από δω και πέρα ποιο είναι το μέλλον του Πολύχρωμου Πλανήτη;
Στα μεγάλα βιβλιοπωλεία μπορείς να βρεις τα πάντα, αλλά υπάρχει χώρος και για την εξειδίκευση, όπου υπάρχει ανάγκη για το απολύτως συγκεκριμένο. Εκεί μπαίνει ο ρόλος του Πολύχρωμου Πλανήτη. Και, φυσικά, πάντα υπάρχει το t-zineshop, απ’ όπου μπορεί κανείς να παραγγείλει τα βιβλία ηλεκτρονικά.
— Προέκυψε κάποιο πρόβλημα στην προσπάθειά σου να τον συνεχίσεις μόνος;
Κάποια διαδικαστικά προβλήματα, που μόλις λύθηκαν. Στο καταστατικό ήμασταν και οι δύο ως ομόρρυθμοι εταίροι. Το πρόβλημα ήταν πώς θα γινόταν η μετάβαση. Ήταν νομικό το θέμα, δηλαδή γραφειοκρατικό, και μέχρι τελευταία στιγμή δεν ξέραμε τι θα συμβεί. Χθες δόθηκε η λύση.
— Ποια είναι, λοιπόν, η λύση;
Μπορώ να το συνεχίσω, καθώς βρέθηκε μια φίλη που θα συμμετέχει με ένα μικρό ποσοστό. Δεν μπορούσα να το συνεχίσω τελείως μόνος. Αν δεν βρισκόταν κάποιος, ήταν πολύ πιθανό να μη συνέχιζε τη λειτουργία του ο Πολύχρωμος Πλανήτης, για τυπικούς λόγους. Το ήθελα όμως διακαώς, για όλη τη δουλειά που έκανε η Μαρίνα.
— Θα συνεχίσει να στεγάζεται στον ίδιο χώρο;
Μέχρι τον Αύγουστο, οπότε και είμαι αναγκασμένος να μετακομίσω. Αυτό είναι μια ευκαιρία για μια νέα αρχή τρόπον τινά. Θα ήθελα να ανοίξω έναν χώρο πιο κεντρικά, ίσως κοντά στα Εξάρχεια. Η Μαρίνα ονειρευόταν έναν πολυχώρο που, εκτός από βιβλιοπωλείο και εκδοτικός οίκος, θα ήταν και ένα μέρος όπου κάποιος θα μπορούσε να καθίσει, να πιει έναν καφέ ή να διαβάσει.
— Φαντάζομαι ότι νιώθεις την απουσία της Μαρίνας σε κάθε σου απόφαση.
Μου λείπει αφάνταστα. Ήμασταν ζευγάρι δεκαοκτώ χρόνια, μαζί στα πάντα.
Πολύχρωμος Πλανήτης, Εμμανουήλ Αντωνιάδου 6, Αθήνα, 210 8826600
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου