ΓΡΑΦΕΙ Η Κωνσταντίνα Καλλιοντζή
Σε ένα μήνα και κάτι θα αποχαιρετήσουμε το 2015. Τα χρόνια που διανύουμε μέσα στον εικοστό πρώτο αιώνα περνούν. Ο κόσμος θα συνεχίσει να προχωρά και να εξελίσσεται, να προοδεύει, ή τουλάχιστον έτσι θα συνεχίσουμε να λέμε ο ένας στον άλλο. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι αντιλήψεις επί πολλών θεμάτων προοδεύουν με το πέρασμα των χρόνων. Ένα από αυτά τα θέματα αποτελεί κι η αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων από την κοινωνία. Σίγουρα οι άνθρωποι που προτιμούν ερωτικά το ίδιο φύλο δεν αντιμετωπίζονται όπως τη δεκαετία του 1950. Υπάρχει όμως ένας κοινός τόπος με τους αλλοτινούς καιρούς: η γελιοποίηση. Η αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων σαν καρικατούρες.
Συνήθως την ευθύνη για την «αστεία» απεικόνιση των ομοφυλόφιλων, την αντιμετώπισή τους σαν γελωτοποιούς, την αποδίδουμε στα ΜΜΕ, ιδίως δε στην τηλεόραση. Είναι πράγματι αλήθεια πως το συγκεκριμένο μέσο εκφράζει πολλές φορές, μέσω της καρικατουροποίησης, ομοφοβικές απόψεις. Αν σκεφτούμε λίγο, θα φέρουμε σίγουρα στο μυαλό μας ένα χαρακτήρα τηλεοπτικής σειράς, ο οποίος είχε μια συγκεκριμένη «γκέι συμπεριφορά» που χρησιμοποιούνταν σαν πηγή γέλιου. Μήπως όμως αυτό συμβαίνει επειδή έτσι σκεφτόμαστε πολλές φορές; Η γνωστή ρήση λέει πως κάθε λαός έχει τους πολιτικούς που του αξίζουν. Παραφράζοντάς το, μήπως έχουμε την τηλεόραση που μας ταιριάζει; Αυτήν που αντικατοπτρίζει τις δικές μας πεποιθήσεις;
Η πραγματική ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, θα έρθει όταν πάψουμε να γελάμε στην υποψία ενός διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού από τον παραδοσιακά αποδεκτό στην κοινωνία.
Κάντε το για λίγο εικόνα: μια παρέα πίνει καφέ. Ένας άντρας πιάνει ένα γυναικείο αξεσουάρ, αφημένο στο τραπέζι. Το φορά και μιμείται για λίγο «θηλυπρεπή» συμπεριφορά, ή λέει πως κινδυνεύει ο ανδρισμός του και θα χαρακτηριστεί ομοφυλόφιλος. Όλη η παρέα γελά. Γιατί αυτό θεωρείται αστείο.Όλοι μα όλοι έχουμε βρεθεί θεατές - ή ίσως και πρωταγωνιστές - τέτοιων «αστείων». Όλοι έχουμε γίνει θεατές ή και θιασώτες μιας σκηνής κατά την οποία πέφτουν πνιχτά γέλια εξαιτίας μιας διαφορετικής συμπεριφοράς, ενός ομοφυλόφιλου άντρα που μπορεί να έχει μια σχετικά «θηλυπρεπή» συμπεριφορά ή μιας ομοφυλόφιλης γυναίκας που μπορεί να έχει μια σχετικά «αρρενωπή» συμπεριφορά. Μάλλον όμως δεν έχουμε αναρωτηθεί ποτέ: γιατί γελάμε σ' αυτά τα στιγμιότυπα; Τι είναι που προκαλεί αυτό το γέλιο: ανθρωποφαγικά ένστικτα, βασισμένα στην πεποίθηση πως οι άνθρωποι που συμπεριφέρονται ή ζουν διαφορετικά από το παραδοσιακά κοινωνικώς αποδεκτό είναι κατώτεροι από εμάς, ή μήπως η αμηχανία μας μπροστά στους ανθρώπους που φέρονται και ζουν έτσι, η αδυναμία να μας να κατανοήσουμε κάτι πολύ απλό; Γιατί δεν μπορούμε επιτέλους να πάψουμε να γελάμε με όλα αυτά, να πάψουμε να τα θεωρούμε κωμικά;
Η ομοφοβία μπορεί να προσλάβει πολλές διαφορετικές μορφές και να φανερωθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Πάντως σε κάθε περίπτωση φωνάζει ακόμα το βροντερό «παρών». Η διακωμώδηση των ομοφυλόφιλων ανδρών και γυναικών, είτε συμπεριφέρονται στην καθημερινότητά τους διαφορετικά από τα κοινωνικά στερεότυπα για τα δύο φύλα είτε όχι, γίνεται με παρόμοιους όρους εδώ και πολλά χρόνια. Κι είναι πολύ ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτό δε μας προβληματίζει.
Ένας κόσμος που θέλει να λέγεται σύγχρονος, πολιτισμένος κι εξελισσόμενος δεν μπορεί να μην κοιτά κριτικά τον εαυτό του στον καθρέφτη, δεν μπορεί να μη θέλει να βελτιώνεται σε κάθε τομέα. Η πραγματική ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, θα έρθει όταν πάψουμε να γελάμε στην υποψία ενός διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού από τον παραδοσιακά αποδεκτό στην κοινωνία. Δεν πρόκειται για κάποια «προχωρημένη στάση». Είναι απλά το αυτονόητο δικαίωμα όλων των ανθρώπων να μην υποτιμώνται και να μη γελοιοποιούνται επειδή κάποιοι γύρω τους δυσκολεύονται να αποδεχτούν τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Γι' αυτόν το λόγο, την επόμενη φορά που θα βρεθούμε μάρτυρες ενός ανάλογου «αστείου» και θα γελάσουμε, θα πρέπει στ' αλήθεια να προβληματιστούμε βαθιά. Και να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας: «ποιο ήταν το αστείο;».
Κωνσταντίνα Καλλιοντζή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου