Tο πρώτο μάθημα για ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα σε τμήμα Ψυχολογίας στην Ελλάδα

Κάπου στα μέσα των '90s, σε ηλικία 9-10 χρονών –δεν θυμάμαι ακριβώς–, οι γονείς μου αποφάσισαν να με πάνε σε φημισμένη παιδοψυχολόγο, η οποία κατοικοέδρευε στην Αθήνα αλλά έκανε συχνά-πυκνά «εξτραδάκια» στην επαρχία όπου μεγάλωσα. Είχαν αντιληφθεί μάλλον ότι κάτι «δεν πήγαινε καλά» με μένα και θεώρησαν ότι με αυτό τον τρόπο θα αντιμετωπιστεί το «πρόβλημα». Έχοντας λοιπόν κατά νου, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, ότι ο λόγος της επίσκεψής μας είναι ο επαγγελματικός μου προσανατολισμός (!), βρέθηκα σε ένα γραφείο με τους ίδιους παρόντες, και την «ειδικό» να μου λέει κατάμουτρα, μετά από δέκα λεπτά συζήτησης, ότι όλα είναι καλά με μένα εκτός από το γεγονός πως «έχω κάποιες συνήθειες που κάνουν οι πούστηδες».
 Αυτή είναι ίσως μία από τις δύο-τρεις πιο ισχυρές αναμνήσεις της παιδικής μου ηλικίας, όπως και τα κλάματα που ακολούθησαν, πάντα μπροστά στους γονείς μου. Μπορεί αυτή η περιγραφή να φαίνεται τερατώδης με τα σημερινά δεδομένα, αλλά η αποπαθολογιοποίηση της ομοφυλοφιλίας και γενικότερα της queer εμπειρίας από τους ειδικούς ψυχικής υγείας δεν είναι δεδομένη, ακόμα και σήμερα. Σαφώς θα έπρεπε να είχε αφαιρεθεί η άδεια άσκησης επαγγέλματος από τη συγκεκριμένη ψυχολόγο που έλαχε στον δρόμο μου, αλλά ο ιδρυματισμός που υφίσταται, σχεδόν 25 χρόνια μετά, η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην Ελλάδα από ψυχολόγους, ψυχιάτρους και άλλους επαγγελματίες, σε πολλές περιπτώσεις καλά κρατεί. Γι' αυτό λοιπόν η είδηση εισαγωγής μαθήματος για τις έμφυλες ταυτότητες και γενικότερα για τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, κατ' ουσίαν οι εξαιρετικά διαδεδομένες στο εξωτερικό gender studies (που σε τμήματα Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας υπάρχουν εδώ και καιρό και στη χώρα μας), για πρώτη φορά σε ελληνικό τμήμα Ψυχολογίας, αυτό του Παντείου, αποτελεί σημείο τομής για την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και για την προάσπιση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στη χώρα μας. Γιατί, ως γνωστόν, όλες οι μεγάλες κατακτήσεις ξεκινούν από την εκπαίδευση, οπότε οι μελλοντικοί ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να είναι καταρτισμένοι για ζητήματα που σίγουρα θα αντιμετωπίσουν στην επαγγελματική τους πορεία. Τα τμήματα Κοινωνικής Εργασίας και Ψυχολογίας δουλεύουν απευθείας με ανθρώπους. Επίσης έρχονται από μία παράδοση, ειδικά το τμήμα Ψυχολογίας, παθολογιοποίησης (της ΛΟΑΤΚΙ+ εμπειρίας). Το μάθημα αυτό έρχεται σχεδόν σε αντίθεση με αυτήν τη μέχρι τώρα «παράδοση», με τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε ως τώρα η συγκεκριμένη επιστήμη αυτές τις έννοιες. 
 Με αυτές τις σκέψεις επέστρεψα, μετά από αρκετά χρόνια, σε φοιτητικά έδρανα για να παρακολουθήσω, μια Πέμπτη μεσημέρι στο Πάντειο, μία από τις παραδόσεις της Νάνσυς Παπαθανασίου και της Έλενας Όλγας Χρηστίδη. Γνωρίζοντας ότι πρόκειται για μάθημα επιλογής που διδάσκεται ένα τρίωρο την εβδομάδα, σε προπτυχιακό επίπεδο, περίμενα να συναντήσω καμιά εικοσαριά μάξιμουμ άτομα, προερχόμενα κυρίως από την ίδια τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Αντ' αυτού εξεπλάγην αντικρίζοντας μια κατάμεστη αίθουσα με τουλάχιστον 70 σπουδαστές από διαφορετικά έτη, ακόμα κι από άλλες σχολές, που απλά έρχονται για να παρακολουθήσουν το μάθημα, όπως μου επιβεβαίωσαν αργότερα οι διδάσκουσες, καθώς δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί οι δηλώσεις των μαθημάτων του εξαμήνου για να γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό τους. Η συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών ήταν cis γυναίκες – πράγμα που ωστόσο έχει να κάνει και με τη γενικότερη ποσόστωση των φοιτητών του τμήματος Ψυχολογίας. Πώς έφτασε το μάθημα στο Πάντειο Η Νάνσυ Παπαθανασίου, PhD είναι κλινική ψυχολόγος και διδάσκει πλέον στο Πάντειο και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Μαζί με την ψυχολόγο Έλενα Όλγα Χρηστίδη, την έτερη διδάσκουσα του μαθήματος, είναι υπεύθυνες του επιστημονικού φορέα Orlando LGBT+, που ασχολείται εξειδικευμένα με την ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Διακριτή στο όλο εγχείρημα είναι και η συμμετοχή του Παναγιώτη Κορδούτη, προέδρου του τμήματος Ψυχολογίας και του ανθρώπου που στην ουσία πέρασε το μάθημα στο τμήμα, το στήριξε και το έβαλε στο πρόγραμμα σπουδών. 27.11.2019 Η Ελλάδα του λευκού, straight, αρτιμελούς αρσενικού «Όλη η ιστορία ξεκίνησε πέρσι τον Σεπτέμβρη, όταν στο τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΠαΔΑ μπήκε το αντίστοιχο μάθημα. Το προτείναμε και πιο πριν, αλλά δεν υπήρχε ποτέ ανοιχτή πόρτα για να συζητηθεί επίσημα και να ακολουθηθούν οι διαδικασίες. Το πέρασε η τότε πρόεδρος του ΠαΔΑ, η Κατερίνα Μανιαδάκη, με τη στήριξη του συλλόγου, μετά από πρόταση φοιτητών. Έψαχνε να βρει κάποιον να μπορέσει να το διδάξει. Δεν έβρισκε άνθρωπο που να έχει τα τυπικά ούτε τα ουσιαστικά προσόντα. Εξειδικευμένη γνώση δηλαδή. Τότε βρήκε το Orlando στο Facebook. Στην αρχή το μάθημα το τρέξαμε εθελοντικά» περιγράφουν οι δύο διδάσκουσες, συμπληρώνοντας η μία την άλλη, όπως και καθ' όλη τη διάρκεια της συζήτησής μας, με αξιοθαύμαστη επικοινωνία και σύμπνοια που είναι εξάλλου εμφανής και στη διάρκεια της παράδοσης του μαθήματος, την οποία κάνουν επίσης από κοινού, χωρίς να έχουν χωρίσει ενότητες και θεματικές – τουλάχιστον όχι στο τρίωρο που παρακολούθησα εγώ. Πηγή: www.lifo