Τα νομοσχέδια που έρχονται: Υπηρεσίες one step, μη κρατικά ΑΕΙ και γάμος ομόφυλων ζευγαριών

 Μεταρρυθμιστική ατζέντα 15 σημείων ετοιμάζει η κυβέρνηση με αφετηρία τη ΔΕΘ και στόχο τη θωράκιση της προστασίας των δασών, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, την ενίσχυση του εισοδήματος συνταξιούχων και εργαζόμενων και την περαιτέρω μείωση των ανισοτήτων. Η ενεργοποίηση του νομοθετικού οδικού χάρτη που παρουσιάζει σήμερα το «ΘΕΜΑ» ξεκινά τον Σεπτέμβριο με την επαναλειτουργία της Βουλής, ενώ επιθυμία του Μεγάρου Μαξίμου είναι η θέσπιση των κρίσιμων διατάξεων να ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους.

ΑΠΟ ΤΟ "ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ"

Η εμπροσθοβαρής στρατηγική του Μεγάρου Μαξίμου αποσκοπεί σε ορατά αποτελέσματα πριν το τέλος της τετραετίας, καθώς, όπως έχει υπογραμμίσει ο πρωθυπουργός, αντίπαλος της κυβέρνησης είναι οι χρόνιες παθογένειες και δυσλειτουργίες του κράτους και όχι η αντιπολίτευση. Ο κατάλογος αφορά σχεδόν το σύνολο του υπουργικού φάσματος και φιλοδοξεί, μεταξύ άλλων, να επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στο πλαίσιο προστασίας των δασών με παροχή κινήτρων σε συνεταιριστικά σχήματα και ιδιώτες για καθαρισμούς, αυστηροποίηση των ποινών για εμπρηστές, τερματισμό στις κομματικές τοποθετήσεις διοικήσεων, λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων και διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων με τη θέσπιση του γάμου ομόφυλων ζευγαριών.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες επεξεργάζονται το νέο οπλοστάσιο μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, από την παρατεταμένη ενεργειακή κρίση, που θα παρουσιαστεί στη ΔΕΘ. Υπενθυμίζεται ότι η νέα κυβέρνηση με την ανάληψη καθηκόντων κατέθεσε στη Βουλή και ψήφισε με ευρύτερη πλειοψηφία ρυθμίσεις για την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων μετά από 14 χρόνια μειώσεων και στασιμότητας, και για την ανεμπόδιστη ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού από τον μόνιμο τόπο διαμονής τους.

Η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως με τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη

Υπουργείο Εσωτερικών

Αξιολόγηση, επιβράβευση και τιμωρία

Το υπουργείο Εσωτερικών καλείται να υπηρετήσει το κρισιμότερο στοίχημα της κυβέρνησης που αφορά την άρση όλων των εμποδίων που δυσκολεύουν την καθημερινότητα των πολιτών. Η επιχειρησιακή στρατηγική κινείται σε δύο επίπεδα, με το πρώτο να αφορά την εφαρμογή όλων των αλλαγών που ήδη έχουν θεσπιστεί αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί πλήρως (π.χ. σύστημα αξιολόγησης στελεχών, πολυεπίπεδη διακυβέρνηση κ.ά.) και την επέκταση του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, ενώ το δεύτερο να περιλαμβάνει νέες σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Κλείσιμο

Σύμφωνα με πληροφορίες, η μεταρρυθμιστική ατζέντα της υπουργού Νίκης Κεραμέως θα ξεκινήσει να υλοποιείται από τον Σεπτέμβριο και περιλαμβάνει:

■ Νέο Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας που φιλοδοξεί να βελτιώσει τις σχέσεις πολίτη - κράτους σε σημείο που, όπως αναφέρει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος, «να μιλάμε για one step υπηρεσίες». Για την επίτευξη του στόχου προωθείται επέκταση των ψηφιακών διαδικασιών, ενώ, όπου αυτή δεν είναι δυνατή, η αναζήτηση των δικαιολογητικών και πάσης φύσεως πρωτοκόλλων, σφραγίδων και συλλογή υπογραφών θα γίνεται αυτεπαγγέλτως από τους εμπλεκόμενους υπάλληλους ώστε να μη χρειάζεται η φυσική παρουσία των πολιτών ή πολύ περισσότερο η εμπλοκή τους στον γραφειοκρατικό λαβύρινθο του Δημοσίου. Η ικανοποίηση των αιτημάτων θα πρέπει να γίνεται σε εύλογο χρόνο, ενώ εξετάζεται η προοπτική αποζημίωσης του πολίτη εφόσον οι προθεσμίες παραβιάζονται αδικαιολόγητα.

■ Διαδικασία επιλογής προϊσταμένων και γενικών διευθυντών με πολλαπλά συστήματα αξιολόγησης που δεν αποκλείεται να περιλαμβάνουν ακόμα και τεστ για το επίπεδο νοημοσύνης των υποψηφίων.

■ Νέο σύστημα αξιοκρατικής και στοχευμένης επιλογής διοικήσεων για 522 νομικά πρόσωπα δημοσίου - ιδιωτικού δικαίου, φορείς και οργανισμούς του κράτους. Το σχέδιο παρουσιάστηκε από το «Πρώτο ΘΕΜΑ» της Κυριακής 15/7/2023. Οι φορείς θα χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες (νοσοκομεία, φορείς με μεγάλους προϋπολογισμούς, επιμέρους οργανισμοί). Για κάθε κατηγορία θα εφαρμόζονται διαφορετικά και στοχευμένα κριτήρια επιλογής διοικήσεων - και όχι οριζόντια όπως ισχύει σήμερα. Τα πρόσωπα που θα επιλέγονται θα υπογράφουν σύμβαση εργασίας η οποία θα συνοδεύεται από συμβόλαιο απόδοσης. Το συμβόλαιο θα περιγράφει αναλυτικά τους στόχους, τα bonus παραγωγικότητας και το ποινολόγιο για μη επίτευξη στόχων, που θα φτάνει έως και τη διακοπή συμβολαίου.

■ Νέο πλαίσιο για την επιτάχυνση της πειθαρχικής δικαιοσύνης. Είναι πιθανό να συσταθεί ειδική μονάδα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους που θα «τρέξει» όλες τις πειθαρχικές υποθέσεις δημοσίων υπαλλήλων οι οποίες εκκρεμούν επί χρόνια.

Υπουργείο Παιδείας

Το πρώτο βήμα για μη κρατικά πανεπιστήμια

Η αναθεώρηση του άρθρου 16 για την ελεύθερη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα αποτελεί προγραμματική θέση της κυβέρνησης. Ωστόσο, το πρώτο στάδιο της σχετικής διαδικασίας θα εκκινήσει το 2025, ενώ η συνολική αναθεώρηση του Συντάγματος δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το 2028. Για την πενταετία που μεσολαβεί η κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας σχεδιάζουν να εκμεταλλευτούν κάθε υφιστάμενη συνταγματική δυνατότητα καθώς και διατάξεις του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου που επιτρέπουν, σύμφωνα με κορυφαίους συνταγματολόγους, εναλλακτικές μορφές λειτουργίας ιδιωτικών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο νόμου που θα κατατεθεί το φθινόπωρο θα προβλέπει τη δυνατότητα λειτουργίας παραρτημάτων διεθνών πανεπιστημίων, υπό καθεστώς ισοτιμίας με τα ελληνικά ιδρύματα, αλλά και με αυστηρούς κανόνες που θα ορίσει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Πέραν αυτού, το υπουργείο Παιδείας θα καταθέσει στη Βουλή αμέσως μετά τον Αύγουστο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση της ειδικής αγωγής και την ενδυνάμωση της παράλληλης στήριξης, καθώς και για την τεχνική - επαγγελματική εκπαίδευση με κοινά προγράμματα που θα αφορούν ΕΠΑΛ, ΙΕΚ και Εργαστηριακά Κέντρα.

Υπουργείο Οικονομικών

Αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης

Την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Οικονομικών ανήρτησε για δημόσια διαβούλευση τις βασικές κατευθύνσεις αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0. Κεντρικό πυλώνα αποτελεί το νέο κεφάλαιο για το REPowerEU με πρόσθετο όφελος για τη χώρα 795 εκατ. ευρώ, καθώς και το αίτημα για επιπλέον δανειακούς πόρους ύψους 5 δισ. ευρώ.

Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να καταθέσει στην Ε.Ε. το αίτημα ως το τέλος Αυγούστου και, εφόσον εγκριθεί, θα έρθει στη Βουλή νομοσχέδιο για την απλοποίηση προώθησης νέων τεχνολογιών και τη δημιουργία νέων ρυθμιστικών και χρηματοδοτικών εργαλείων. Μεταξύ άλλων, θα προβλεφθεί ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο για επενδύσεις στο πράσινο υδρογόνο, στο βιομεθάνιο, στα υπεράκτια αιολικά κ.ά.

Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος

Κίνητρα για καθαρισμό δασών

Οι πρόσφατες πυρκαγιές ανέδειξαν για μία ακόμα φορά την ανάγκη συνολικής και οργανωμένης διαχείρισης των δασών που θα στηρίζεται στην παροχή κινήτρων για την αρμονική συνύπαρξη ήπιας οικονομικής δραστηριότητας και προστασίας του περιβάλλοντος. Το στίγμα έδωσε ο πρωθυπουργός μιλώντας στη Βουλή για «παραγωγικά δάση», δηλαδή για οικονομικά βιώσιμες δραστηριότητες που θα εκμεταλλεύονται τη δασική βιομάζα αποφέροντας ταυτόχρονα εισόδημα για τους επαγγελματίες, και καθαρισμό των δασών. Το τελικό σχέδιο θα παρουσιάσει ο αρμόδιος υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης το φθινόπωρο.

Σε αυτό θα προβλέπεται ότι η απομάκρυνση της βιομάζας από τα δάση θα γίνεται όχι μόνο από τους δασικούς συνεταιρισμούς, αλλά και από ιδιώτες. Η δραστηριότητα θα είναι επιδοτούμενη ειδικά σε δάση υψηλής περιβαλλοντικής αξίας ή εγκαταλειμμένα όπως είναι τα δάση της νότιας Ελλάδας όπου οι δασικοί συνεταιρισμοί έχουν εκλείψει. Με την παροχή οικονομικών κινήτρων σε συνεταιρισμούς και ιδιώτες, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να ξαναδώσει ζωή στην παραδοσιακή οικονομική δραστηριότητα εντός των δασών και να κάνει οικονομικά βιώσιμο τον καθαρισμό και την εμπορία της βιομάζας είτε ως καυσόξυλα είτε ως βιοκαύσιμα. Εκτός του νομοσχεδίου για τα δάση, το υπουργείο ετοιμάζει σχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων με τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας των ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ.

Υπουργείο Εργασίας

Τέλος στην παρακράτηση για εργαζόμενους συναξιούχους

Εντός του Σεπτεμβρίου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή και το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας για την κατάργηση της οριζόντιας κράτησης του 30% της σύνταξης για συνταξιούχους που απασχολούνται και την αντικατάστασή της από φορολογική κλιμακούμενη παρακράτηση στο εισόδημα από 10% έως 15% με εξαίρεση ποσά έως 5.000 ευρώ.

Επίσης, σε ό,τι αφορά τη συνταξιοδότηση όσων έχουν οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, το όριο των 20.000 ευρώ που ισχύει, για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, αναμένεται να αυξηθεί στα 30.000 ευρώ, ενώ για αγρότες το όριο των 6.000 ευρώ πιθανότατα θα αυξηθεί στα 8.000 ευρώ.

Υπουργείο Δικαιοσύνης

Αυστηροποίηση ποινών για εμπρηστές

Η κυβέρνηση θέλει να αντιμετωπίσει ολιστικά το ζήτημα της πρόληψης των πυρκαγιών και της προστασίας των δασών, γι’ αυτό και το υπουργείο Δικαιοσύνης σε συνεργασία με το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας επεξεργάζονται σχέδιο για την αυστηροποίηση των ποινών για το αδίκημα του εμπρησμού, το οποίο θα παρουσιαστεί στη Βουλή τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Τις βασικές κατευθύνσεις αποκάλυψε το «Πρώτο ΘΕΜΑ» της περασμένης Κυριακής (30/7/2023) και μεταξύ άλλων θα προβλέπουν:

- Κλιμακωτή αύξηση προστίμων για πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια που θα φτάνουν τα 30.000 ευρώ. Το ακριβές ύψος θα καθορίζεται από το μέγεθος της ζημιάς που προκαλείται και το μητρώο του παραβάτη.

- Μετακύλιση του κόστους συνδρομής των πυροσβεστικών μέσων στον παραβάτη-εμπρηστή στα πρότυπα της συνδρομής μέσων έρευνας και διάσωσης. Για παράδειγμα, αν ιδιωτικό σκάφος ή ορειβάτης αποπλεύσει ή αντίστοιχα επιχειρήσει ανάβαση αγνοώντας τα σχετικά απαγορευτικά λόγω καιρικών συνθηκών και στη συνέχεια καλέσει σε βοήθεια, τότε το κόστος επέμβασης του Λιμενικού ή της ΕΚΑΜ θα επιβαρύνει τους διασωθέντες.

- Διπλασιασμός του προσωπικού της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού από 32 σε 64 «Ράμπο».

Αντιμετώπιση δικομανών

Πέραν αυτών, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης ετοιμάζει σαρωτικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Δικαιοσύνης με κεντρικό στόχο τη μείωση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων και έκδοσης των πρωτόδικων αποφάσεων από 700 ημέρες σε 400.

Παράλληλα, για τον περιορισμό του όγκου των δικαστικών υποθέσεων οι καθ’ έξιν δικομανείς μηνυτές θα υποχρεωθούν να πληρώνουν τυχόν αρχειοθέτηση των μηνύσεών τους από το Πρωτοδικείο ποσά μεταξύ 2.000 και 3.000 ευρώ. Επιπρόσθετα, το υπουργείο Δικαιοσύνης σε συνεργασία με το νεοσύστατο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα κληθούν πιθανότατα να εισηγηθούν το νέο πλαίσιο που θα επιτρέψει τον γάμο μεταξύ ομόφυλων ατόμων.

Η ρύθμιση δεν παρουσιάζει νομοτεχνικές δυσκολίες καθώς πρόκειται για μια απλή τροποποίηση του Αστικού Κώδικα. Αντιμετωπίζει όμως ισχυρότατες πολιτικές ενστάσεις στο εσωτερικό της κυβερνητικής παράταξης. Αρκετοί βουλευτές της Ν.Δ. και ορισμένοι υπουργοί διατηρούν έντονο προβληματισμό καθώς ο θεσμός του γάμου θα επιτρέψει την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Η διαφωνία τους δεν αποκλείεται να αποτυπωθεί και στη Βουλή, καθώς είθισται σε παρόμοια νομοσχέδια να μην τίθεται ζήτημα κομματικής πειθαρχίας, αλλά ψήφου κατά συνείδηση.

Από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός φέρεται αποφασισμένος να συνεχίσει τις τολμηρές αλλαγές στον χάρτη των ατομικών δικαιωμάτων αναζητώντας ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, αρχικός στόχος του Μεγάρου Μαξίμου είναι να κατατεθεί η ρύθμιση ως το τέλος του έτους, υπάρχουν όμως και εισηγήσεις για μετάθεση της διαδικασίας μετά τις ευρωεκλογές του 2024.