O Θεός είναι πέρα από τους προσδιορισμούς των φύλων μας

Στο πλαίσιο της προσπάθειας των τελευταίων χρόνων να σμιλέψει ένα «προφίλ» ανεκτικότητας και αποδοχής της διαφορετικότητας, η Εκκλησία της Σουηδίας αποφάσισε να υιοθετήσει ένα νέο εγχειρίδιο προσευχών, στο οποίο έχουν απαλειφθεί οι αρσενικές αναφορές στον Θεό, όπως οι λέξεις «αυτός» και «Κύριος».

Το νέο εγχειρίδιο ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία από ένα όργανο λήψης αποφάσεων 251 μελών της Ιεραρχίας, αλλά και εν μέσω επικρίσεων. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές αποτελούν μια «πολιτικώς ορθή» επικαιροποίηση ενός μακράν πιο παραδοσιακού εγχειριδίου του 1986. Η πρόταση που προκάλεσε και προκαλεί τις περισσότερες αντιδράσεις ήταν να σταματήσει η «άσκοπη» αναφορά στον Θεό με αρσενικό τρόπο, όπως «αυτός», «Κύριος» και «Δάσκαλος». Μια άλλη επίμαχη περίπτωση της πολιτικά ορθής επικαιροποίησης του εκκλησιαστικού λόγου, είναι η αντικατάσταση της λέξης «αμαρτία» με την «αδυναμία».

Αντί για τον παραδοσιακό τρόπο, ο Θεός μπορεί έτσι να αναφέρεται ως «Μητέρα» σε ορισμένες προσευχές, σύμφωνα με το εγχειρίδιο. Η Αρχιεπίσκοπος Antje Jackelén ευχαρίστησε όσους συμμετείχαν στο εγχείρημα. «Ας δείξουμε στον κόσμο ότι είμαστε εκκλησία που μπορεί να αγκαλιάσει την διαφορετικότητα και την πολυμορφία».

Οι αντιδράσεις

Η πρωτοβουλία, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2009, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, κυρίως από το εσωτερικό της ίδιας της εκκλησίας. «Πιστεύω ότι μερικές από αυτές τις εκδοχές είναι σε καταφανή ασυμφωνία με την μεγάλη εκκλησιαστική παράδοση και την οικουμενική συναίνεση που υπάρχει ανάμεσα στις μεγάλες εκκλησίες» δήλωσε σε εφημερίδα, ο εκκλησιαστικός επίτροπος Mikael Löwegren.

Ο ίδιος υποστήριξε ότι η απόφαση αυτή σημαίνει, πως η Εκκλησία της Σουηδίας «δεν υφίσταται πλέον ως συνεκτική πνευματική κοινότητα». «Με το πρόσχημα της “πολυμορφίας”, η κοινωνία χωρίζεται σε διαφορετικές ομάδες», λέει ο εκκλησιαστικός αξιωματούχος, υποστηρίζοντας ότι το νέο εγχειρίδιο «αποδόμησε» καταλυτικά την ενότητα της εκκλησίας, επιτρέποντας διαφορές από ενορία σε ενορία.

Υποστήριξε επίσης, ότι η ουδετερότητα με βάση το φύλο προς τον Θεό «έφερε την Εκκλησία της Σουηδίας μακριά από τις μεγάλες εκκλησίες αντί να την φέρει πιο κοντά σε αυτές».

Η ιερέας Helena Edlund, η οποία κατηγόρησε την εκκλησία ότι έδειξε «πλήρη απροθυμία να ακούσει την κριτική», εξέφρασε την ανησυχία της για την εξέλιξη.«Εάν η Εκκλησία της Σουηδίας πρόκειται να αποτελέσει μέρος της παγκόσμιας χριστιανικής εκκλησίας, δεν μπορούμε πάντα να επιλέγουμε τα μονοπάτια που μας απομακρύνουν από το δέντρο και τις ρίζες του. Πρέπει να επιλέξουμε την ενότητα αντί να την διασπάσουμε».

Ωστόσο, η Sofia Camnerin, αναπληρώτρια πρόεδρος της Ενωτικής Εκκλησίας της Σουηδίας, υπερασπίστηκε τη χρήση της «γλώσσας χωρίς αποκλεισμούς» στην εκκλησία. «Με την αναφορά στο Θεό ως “Κύριος” εδραιώνεται η ιεραρχία των φύλων και η υποταγή των γυναικών σε ένα λευκό, δυτικό φεμινιστικό πλαίσιο», λέει, υποστηρίζοντας ότι οι νομιμοποιημένες ιεραρχίες οδήγησαν στην βία και την υποταγή.

Τα τελευταία χρόνια, η Εκκλησία της Σουηδίας έχει συμμετάσχει σε διάφορα σχέδια διαθρησκειακού  διαλόγου και συνύπαρξης με άλλες θρησκευτικές κοινότητες της χώρας. Από την στιγμή που ευλόγησε τον γάμο μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου το 2009, ως μία αποδοχή της αγάπης σε όλες τις μορφές της, η Εκκλησία της Σουηδίας έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο κίνημα των ΛΟΑΤ.

Ακολούθησε, το 2013, η εντυπωσιακή ανάδειξη γυναίκας στην κεφαλή της σουηδικής Εκκλησίας, με την ανακήρυξη της επισκόπου της Ουψάλας, Antje Jackelén, σε Αρχιεπίσκοπο της Σουηδίας. Η πρώτη ανοιχτά λεσβία επίσκοπος της χώρας, η Eva Brunne, στο ίδιο πλαίσιο της ρηξικέλευθης, για τα εκκλησιαστικά δεδομένα, πολιτικής, πρότεινε, το 2015, την απομάκρυνση των σταυρών από την εκκλησία στο λιμάνι της Σοκχόλμης, ώστε να γίνει πιο ελκυστική για τους πιστούς όλων των θρησκειών που φτάνουν στην χώρα, καθώς και την δημιουργία χώρου λατρείες για τους μουσουλμάνους στο εσωτερικό της.

Πάντως, το επιχείρημα της Σουηδέζας Αρχιεπισκόπου είναι μάλλον δύσκολο να καταρριφθεί, αφού βασίζεται στην αρχετυπική ουσία κάθε μονοθεϊστικής θρησκείας: «Θεολογικά γνωρίζουμε ότι ο Θεός είναι πέρα από τους προσδιορισμούς των φύλων μας, ο Θεός δεν είναι άνθρωπος». Πηγή Redline