Τα «ναι» και τα «όχι» για τα ομόφυλα ζευγάρια - Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Μια νηφάλια και με επιχειρήματα συζήτηση για το τι κάνει και τι δεν κάνει το νομοσχέδιο για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και το συνακόλουθο δικαίωμα στην τεκνοθεσία θα επιχειρήσει η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα, βάζοντας παράλληλα την κόκκινη γραμμή της στο να μην επιτρέπεται η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για τα ομόφυλα ζευγάρια, όπως δηλαδή δεν επιτρέπεται και σήμερα.

Στα «φροντιστήρια» που ξεκινούν σήμερα στα κεντρικά γραφεία της Ν.Δ. ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος δεν θα έχει μαζί του ένα Excel -για τα οποία φημίζεται-, αλλά ένα PowerPoint, το οποίο παρουσιάστηκε και στο Μέγαρο Μαξίμου σε κλειστή σύσκεψη που έγινε την περασμένη Τετάρτη. Μια παρουσίαση που κωδικοποιεί τις βασικές προβλέψεις του κυβερνητικού νομοθετήματος και καθιστά σαφές τι νομοθετείται και τι δεν νομοθετείται, αλλά και τι ισχύει σε μια σειρά άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αφού η Ελλάδα δεν «καινοτομεί» στο θέμα των ατομικών δικαιωμάτων. Το «ΘΕΜΑ» παρουσιάζει αυτά που θα ακούσουν σήμερα και αύριο οι «γαλάζιοι» βουλευτές.

Τι δεν νομοθετείται

Ετσι λοιπόν, πριν από οτιδήποτε άλλο, θα καταστεί απολύτως σαφές ότι το νέο νομοσχέδιο δεν καταργεί, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, τη διάκριση ανάμεσα σε γυναίκα και άνδρα. Η όποια νομοθετική καινοτομία δεν αγγίζει το θέμα της ταυτότητας φύλου και δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για μελλοντική νομική κατοχύρωση «εναλλακτικών φύλων», πέραν των δύο βιολογικών, ήτοι αρσενικού και θηλυκού.

Το δεύτερο ευαίσθητο σημείο είναι ότι το καινούριο νομοσχέδιο δεν επιβάλλει την κατάργηση της αναφοράς σε «μητέρα» και «πατέρα» στα δημόσια έγγραφα, π.χ. στις ληξιαρχικές πράξεις. Οταν το νομοσχέδιο ψηφιστεί και ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, τα ληξιαρχεία της χώρας θα αποδέχονται δύο μητέρες ή δύο πατέρες για την εγγραφή τέκνου στα μητρώα τους, κάτι που μέχρι τούδε δεν προβλεπόταν. Βάσει του νέου τυπικού, ωστόσο, οι ομόφυλοι γονείς του υιοθετημένου παιδιού δεν θα αναφέρονται ως «γονέας 1» και «γονέας 2». Κάτι που, όμως, περιλαμβάνεται στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ που κατέθεσαν οι βουλευτές του κόμματος.

Τρίτη μη παρέμβαση του νομοσχεδίου για την ισότητα στον γάμο είναι η ισχύς του συμφώνου συμβίωσης: ό,τι ίσχυε για ετερόφυλα και ομόφυλα (μετά τη νομοθέτηση του 2015) θα ισχύει απαράλλαχτο και εφεξής.

Τέταρτο σημείο, χρήζον διευκρίνισης -και ίσως το πιο πρόσφορο για παρεξηγήσεις και αντεγκλήσεις-, το ζήτημα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ): Με το νέο νομοσχέδιο το δικαίωμα απόκτησης παιδιού με ΙΥΑ δεν επεκτείνεται στα ομόφυλα ζευγάρια. Το «σχέδιο» του Στέφανου Κασσελάκη να γίνει συν-πατέρας μαζί με τον σύζυγό του Τάιλερ ΜακΜπέθ, δύο γιων, του Απόλλωνα και του Ηλία, οι οποίοι θα γεννηθούν μέσω παρένθετης μητέρας κ.λπ. προκάλεσε τεράστιο θόρυβο, αλλά με μηδενική ουσία. Η απόκτηση παιδιών με παρένθετη μητέρα επιτρέπεται στη χώρα μας μόνο όταν συντρέχουν λόγοι υγείας και μόνο σε ετερόφυλα ζευγάρια που βρίσκονται σε επίσημη, νόμιμη ένωση ή σε μόνες γυναίκες.

Στον πυρήνα του νομοσχεδίου, από την άλλη, βρίσκεται η προστασία των παιδιών. Πλέον τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ομόφυλες οικογένειες θα αντιμετωπίζονται ως ισότιμα με εκείνα των ετερόφυλων ζευγαριών και θα πάψουν να είναι στον αέρα. Αυτό θα αφορά και τα παιδιά που έχουν αποκτηθεί στο εξωτερικό, αλλά και τα βιολογικά τέκνα ενός γονιού, για τα οποία ο/η σύντροφός του δεν έχουν τώρα κανένα δικαίωμα.

 Με τα σημερινά δεδομένα, αν αποβιώσει ο αναγνωρισμένος γονιός, το τέκνο αυτομάτως λογίζεται ως ορφανό -ασχέτως του εάν υπάρχει γονιός εν ζωή- και με δικαστική απόφαση οδηγείται απευθείας σε δημόσιο ίδρυμα. Εναλλακτικά, η φροντίδα του ανατίθεται σε συγγενείς, ενδεχομένως μακρινούς, με ελάχιστη ή και καμία πρότερη σχέση με το παιδί. Επίσης, σε περίπτωση θανάτου του μη αναγνωρισμένου από τον νόμο γονιού, το παιδί δεν έχει κανένα κληρονομικό δικαίωμα. Κι αν το ίδιο το παιδί χρειαστεί να νοσηλευτεί, ο ένας από τους δύο γονείς του δεν έχει δικαίωμα να το συμπαρασταθεί, εφόσον δεν θεωρείται επισήμως συγγενής του ασθενούς και αποβάλλεται από τις υπηρεσίες ασφαλείας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων.

Στην περίπτωση διάλυσης του γάμου, ο αναγνωρισμένος γονιός μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με το παιδί, ακόμη και να αποκλείσει την επαφή με την/τον πρώην σύζυγο. Αντίστοιχα, ο μη αναγνωρισμένος γονιός απαλλάσσεται εκ των πραγμάτων από κάθε υποχρέωση διατροφής του τέκνου. Με τη νομιμοποίηση του ομόφυλου γάμου, λοιπόν, τίθενται οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποφυγή ή την επίλυση τέτοιου είδους ζητημάτων. Διευθετείται επίσης η απόδοση ελληνικής ιθαγένειας σε παιδιά Ελλήνων που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό σε ομόφυλες οικογένειες, κάτι που δεν ήταν εφικτό προηγουμένως, εφόσον το πιστοποιητικό γέννησής τους ανέγραφε ως γονείς δύο συζύγους του ίδιου φύλου, κάτι που απέκλειε εξ ορισμού τη μεταγραφή τους σε ελληνικό ληξιαρχείο. Αλλά ακόμη και στο ζήτημα του εκφοβισμού, του bullying, υπάρχει θετικός αντίκτυπος από την αναγνώριση του ομόφυλου γάμου, εφόσον τα παιδιά γονιών του ίδιου φύλου θα αντιμετωπίζονται ισότιμα με όλα τα υπόλοιπα, ως έμπρακτη καταπολέμηση προκαταλήψεων, επικίνδυνων στερεοτύπων που ενθαρρύνουν τη βία κ.λπ.

Από εκεί και πέρα, ως προς τον πολιτικό γάμο, ο νόμος στην Ελλάδα θα αναγνωρίζει ως καθ’ όλα έγκυρους πολιτικούς γάμους οι οποίοι συνάπτονται ανάμεσα σε άτομα οποιασδήποτε σεξουαλικής προτίμησης και εντελώς αδιακρίτως. Το νέο καθεστώς, επίσης, θα δίνει τη δυνατότητα σε όσους έχουν συνάψει γάμους στο εξωτερικό να τους αναγνωρίσουν στην Ελλάδα, ενώ όσοι έχουν συνάψει σύμφωνο εντός Ελλάδας θα μπορούν να το λύσουν και να προβούν σε γάμο, με ημερομηνία έναρξης ισχύος την ημέρα λύσης του συμφώνου.

Το νέο νομοσχέδιο για την ισότητα στον πολιτικό γάμο αποτελεί προϊόν μακροχρόνιας και εντατικής προπαρασκευής. Στη διαδικασία της σύνταξής του και της επεξεργασίας δεκάδων επιμέρους ζητημάτων συμμετείχαν οι καθηγήτριες Αστικού και Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ Κατερίνα Φουντεδάκη και Λίνα Παπαδοπούλου, η δικηγόρος και διδάκτωρ Νομικής του ΑΠΘ Μαρία Γερασοπούλου, ενώ στην έρευνα και την τεκμηρίωση συνέδραμαν ο γενικός γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Πρόδρομος Πύρρος και ο δικηγόρος Βασίλης Καραμητσόπουλος. Τον γενικό συντονισμό του έργου είχε ο διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού και μέλος της Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική Ισότητας Αλέξης Πατέλης.

Τι ισχύει στην Ευρώπη - 36 χώρες αναγνωρίζουν τον γάμο ομοφύλων, οι 20 είναι ευρωπαϊκές

Ενα από τα κεντρικά επιχειρήματα της κυβέρνησης είναι ότι το νομοθέτημα που έρχεται προς κύρωση αποτελεί εναρμόνιση της χώρας με αυτό που ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα υπάρχουν 36 κράτη στον κόσμο στα οποία ο γάμος ομοφύλων θεωρείται νόμιμος και έγκυρος. Τα 20 εξ αυτών βρίσκονται στην Ευρώπη και τα 15 ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντίστοιχα, 39 χώρες ανά τον πλανήτη επιτρέπουν την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, με τις 22 από αυτές να είναι ευρωπαϊκές και τις 16 να αποτελούν μέλη της Ε.Ε. Το ενδιαφέρον είναι ότι η τεκνοθεσία επιτρέπεται σε περισσότερες χώρες συγκριτικά με αυτές όπου επιτρέπεται ο γάμος, με την Κροατία να κάνει αυτή την «υπέρβαση» εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Πέραν της Ευρώπης, η οποία συνιστά το άμεσο σημείο αναφοράς για την Ελλάδα από πολλές απόψεις (κοινωνικά, νομικά, ιδεολογικά, πολιτικά κ.ο.κ.), ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή στις ΗΠΑ, σε ολόκληρη την αμερικανική επικράτεια το 2021 υπήρχαν 1,2 εκατομμύριο ομόφυλες οικογένειες (σχεδόν 1% επί του συνόλου των νοικοκυριών στις ΗΠΑ). Από αυτές, οι 710.000 απαρτίζονταν από παντρεμένα ζευγάρια, ενώ σε περίπου 500.000 η συμβίωση ήταν ελεύθερη, χωρίς καμία νομική πιστοποίηση. Αντίστοιχα στοιχεία για την Ελλάδα, δηλαδή για το πόσα είναι τα ομόφυλα ζευγάρια και, άρα, πόσους αφορά στην πράξη η νέα νομοθέτηση της κυβέρνησης, δεν υπάρχουν.

Στην Ελλάδα επελέγη ως πρώτο βήμα το 2015 η μεσοβέζικη λύση του συμφώνου συμβίωσης που ρυθμίζει τη σχέση δύο ατόμων, αλλά δεν καλύπτει τα παιδιά. Αυτό το καθεστώς ισχύει σε χώρες όπως η Ιταλία, το Ισραήλ, η Κροατία, η Κύπρος, η Λετονία, το Λίχτενσταϊν, το Μαυροβούνιο, το Μονακό, η Ουγγαρία, ο Αγιος Μαρίνος και η Τσεχία, ενώ σε κράτη όπως η Πολωνία και η Σλοβακία ισχύει ένα ακόμη πιο ομιχλώδες καθεστώς για την κατά νόμο ένωση των ομόφυλων ζευγαριών.

Σε ό,τι αφορά την τεκνοθεσία (πολιτικά ορθός όρος για την πρακτική της υιοθεσίας), από το σύνολο των 39 κρατών ανά τον κόσμο στα οποία τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν το νόμιμο δικαίωμα να αποκτήσουν παιδί τα 22 βρίσκονται στην Ευρώπη και τα 16 εξ αυτών στην Ε.Ε. Συνεπώς, μια πρώτη παρατήρηση αφορά ένα στοιχείο αρκετά παράδοξο, ότι δηλαδή η τεκνοθεσία από ομόφυλα ζεύγη επιτρέπεται σε περισσότερα κράτη απ’ ό,τι ο ομόφυλος γάμος.

Με άλλα λόγια, η ισότητα στην τεκνοθεσία έχει νομοθετηθεί σε περισσότερες χώρες απ’ ό,τι η ισότητα στον γάμο, μολονότι είναι αυτονόητο ότι όπου νομοθετείται η ισότητα ως προς τον γάμο δημιουργείται αυτομάτως ένα πιο ευέλικτο θεσμικό περιβάλλον, ένα εκσυγχρονισμένο νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει τις σχέσεις συγγένειας, όπως αυτές διαμορφώνονται στις σημερινές κοινωνικές συνθήκες.

Σε αυτή την επικαιροποιημένη εκδοχή του Οικογενειακού Δικαίου, αναπόφευκτα σχεδόν συμπεριλαμβάνεται και το ζήτημα της τεκνοθεσίας. Και λαμβάνοντας αυτό ως δεδομένο, το καινούριο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομοφύλων που η κυβέρνηση πρόκειται να εισηγηθεί στη Βουλή προς ψήφιση δεν περιέχει ειδικό και ξεχωριστό άρθρο σχετικά με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια.

Στην Ενωμένη Ευρώπη τα 15 κράτη όπου ο ομόφυλος γάμος διαθέτει νομική υπόσταση (κατά τη χρονολογική σειρά νομικής κατοχύρωσής του) είναι η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ισπανία, η Σουηδία, η Πορτογαλία, η Δανία, η Γαλλία, η Φινλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Γερμανία, η Μάλτα, η Αυστρία, η Σλοβενία, με πιο πρόσφατη την Εσθονία. Αντίστοιχα, τα 12 κράτη-μέλη της Ε.Ε. στα οποία δεν υπάρχει ακόμη νομοθετική αναγνώριση του ομόφυλου γάμου -σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα- είναι η Βουλγαρία, η Ιταλία, η Κροατία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Τσεχία. Και οι πέντε ευρωπαϊκές χώρες εκτός Ε.Ε. στις οποίες ο ομόφυλος γάμος αναγνωρίζεται είναι η Ανδόρα, η Βρετανία, η Ελβετία, η Ισλανδία και η Νορβηγία.

Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου

Το 2018 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ορίστηκε ότι όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένα να αναγνωρίζουν τους ομόφυλους γάμους σε περιπτώσεις όπου μόνο το ένα μέλος του ζευγαριού είναι Ευρωπαίος πολίτης. Η συγκεκριμένη απόφαση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς είναι υπέρτερη οποιασδήποτε εθνικής νομοθεσίας. Αποσκοπεί δε στο να προστατεύσει θεμελιώδη δικαιώματα όπως η ελεύθερη μετακίνηση και εγκατάσταση σε οποιοδήποτε σημείο εντός της Ε.Ε. επιθυμεί κάθε Ευρωπαίος πολίτης μαζί με την οικογένειά του.

Η άμεση συνέπεια της εν λόγω απόφασης ήταν βεβαίως η δημιουργία νομικού προηγούμενου στην Ε.Ε. Κατ’ αυτό τον τρόπο ακόμη και σε μια χώρα επιφυλακτική ή ακόμη και αρνητική έναντι των ομόφυλων ζευγαριών και των δικαιωμάτων τους, π.χ. η Βουλγαρία, η τοπική Δικαιοσύνη εξαναγκάστηκε να δεσμευτεί ότι από το 2021 και εξής θα αναγνωρίζει τους ομόφυλους γάμους.

Και ειδικά για τα ζευγάρια που επαναπατρίζονται ή μεταναστεύουν στη Βουλγαρία, κάτι που ισχύει επίσης και στην Ελλάδα.

Οι έρευνες

Σε μια προσπάθεια να επιβεβαιωθεί το αξίωμα ότι η προάσπιση και η διεύρυνση των ατομικών ελευθεριών προάγουν γενικότερα την ευημερία και την ευτυχία στην πραγματική ζωή των πολιτών, το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Gallup διεξήγαγε μια εξειδικευμένη έρευνα συσχετίζοντας το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης με τον γάμο και την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, καθώς και τον παράγοντα «ευτυχία» όπως τον συναισθάνονταν οι ερωτώμενοι στη διάρκεια της δημοσκόπησης. Τα ευρήματα του Gallup Global Happiness Index (Δείκτης Παγκόσμιας Ευτυχίας κατά Gallup) δείχνουν ότι σε 17 από τις 20 πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου ισχύει η ισότητα στον γάμο, ανεξαρτήτως φύλου των νυμφευόμενων.

Αντιστρόφως, παρατηρείται ότι 9 από τις 20 χώρες με τις πιο αναπτυγμένες οικονομίες του κόσμου δεν συγκαταλέγονται στις 20 πιο ευτυχισμένες χώρες και δεν επιτρέπουν γάμο και υιοθεσία ομόφυλων. Τα κράτη αυτά είναι η Τουρκία, η Ρωσία, η Κίνα, η Σαουδική Αραβία, η Ιαπωνία, η Ιταλία, η Ινδία, η Ινδονησία και η Νότια Κορέα.

Τον Οκτώβριο του 2023 η εταιρεία δημοσκοπήσεων About People διεξήγαγε στην Ελλάδα μια σφυγμομέτρηση για λογαριασμό του Eteron - Ινστιτούτου για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή. Η έρευνα ήταν προσανατολισμένη κυρίως στην καταγραφή των απόψεων που κυριαρχούν το τρέχον διάστημα στην ελληνική κοινωνία σε σχέση με την Ακροδεξιά. Ωστόσο, μεταξύ άλλων, πολλών και διαφορετικών ερωτήσεων, συμπεριλαμβάνονταν τα ερωτήματα «Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με το να επιτραπούν οι γάμοι ομοφύλων;» και «Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις υιοθεσίες παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια;».

Σε ό,τι αφορά το πρώτο ερώτημα, το 56,2% των ερωτηθέντων απάντησε «συμφωνώ/μάλλον συμφωνώ» με τη νομιμοποίηση του ομόφυλου γάμου, με τις γυναίκες πιο ένθερμες (63,3% έναντι 49% των ανδρών). Σε σχέση με το δεύτερο ερώτημα, η πλειονότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα της About People φέρεται να διαφωνεί: το 58,6% δήλωσε «διαφωνώ/μάλλον διαφωνώ» με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Παρ’ όλα αυτά, το 37,2%, το οποίο εκφράστηκε θετικά, δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη μερίδα της κοινής γνώμης. Ούτως ή άλλως, το ζήτημα της τεκνοθεσίας αφενός είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, αφετέρου δεν ταυτίζεται με τη νομιμοποίηση του ομόφυλου γάμου. Ασχέτως του αν διαχέεται η εντύπωση ότι η επιθυμία πολλών γκέι ζευγαριών είναι να αποκατασταθούν νομικά διότι αποσκοπούν να δημιουργήσουν οικογένεια με την απόκτηση τέκνων κ.λπ., δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό συνιστά κανόνα. Αντιθέτως, η κοινή εμπειρία δείχνει ότι η επιθυμία πολλών ομόφυλων ζευγαριών αρχίζει και τελειώνει στην κατάκτηση του δικαιώματος ισότητας στον γάμο, αδιαφορώντας πλήρως ή αποκλείοντας εκ προοιμίου την προοπτική της τεκνοθεσίας.

Τα ευρήματα της About People επιβεβαιώνουν εκείνα της προηγούμενης σφυγμομέτρησης, τη γνωστή και καθιερωμένη έρευνα του οργανισμού διαΝΕΟσις υπό τον τίτλο «Τι πιστεύουν οι Ελληνες». Η τελευταία ανέδειξε ότι, τουλάχιστον το 2022, οι Ελληνες σε ποσοστό 51,7% τάσσονται υπέρ της νομιμοποίησης του ομόφυλου γάμου, ενώ το 2019 οι θετικές απαντήσεις στην ίδια ερώτηση ήταν μόλις 40,8%. Ακόμη πιο σημαντικό όμως στην ίδια έρευνα είναι ότι το 38,9% δηλώνει σύμφωνο με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Το 2019 για το ίδιο ζήτημα η θετική στάση ήταν μόλις 23,2%, κάτι που καταδεικνύει σαφή μεταστροφή αντιλήψεων και όχι απλώς μια αναμενόμενη διαφοροποίηση.

Ως προς τις τάσεις που ανιχνεύονται στον διεθνή χώρο, ευρήματα του αμερικανικού ινστιτούτου Pew Research επαληθεύουν την αίσθηση ότι ο κόσμος κινείται προς την καθολική αποδοχή του ομόφυλου γάμου. Το 92% των Σουηδών, το 89% των Ολλανδών, το 87% των Ισπανών, το 82% των Γάλλων απαντούν «ναι» στη σχετική ερώτηση για το αν επιδοκιμάζουν ή όχι τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Αλλά ακόμη και στην Ιταλία, όπου το πνεύμα του καθολικισμού εξακολουθεί να υπαγορεύει τις νομοθετικές εξελίξεις -αν και ο Πάπας της Ρώμης επιχειρεί επικοινωνιακά ανοίγματα προς τη συμπερίληψη-, σύμφωνα με το Pew Research Institute, το 73% των Ιταλών στηρίζει τον ομόφυλο γάμο. Συγκριτικά, π.χ., οι Αμερικανοί είναι λιγότερο ένθερμοι δηλώνοντας 63% υπέρ. Και στην αντίπερα όχθη, το 64% των ερωτηθέντων στην Ουγγαρία απορρίπτουν τον γάμο μεταξύ ομοφύλων.

Εντούτοις, η εικόνα που αποτυπώνει γενικότερα με τις δικές της έρευνες η οργάνωση LGBT+ Pride είναι ότι η αποδοχή του ομόφυλου γάμου κυμαίνεται ποσοστιαία από 49% έως 80%. Τα ερωτηματολόγια της πιο γνωστής διεθνώς οργάνωσης ΛΟΑΤΚΙ+ δόθηκαν σε 20 χώρες όπου ο ομόφυλος γάμος είναι ήδη θεσμικά κατοχυρωμένος, καθώς και σε 10 ακόμη όπου δεν θεωρείται νόμιμος. Βάσει αυτών η LGBT+ Pride συμπεραίνει ότι η πλειονότητα των συμμετεχόντων σε όλες τις χώρες υποστηρίζει κάποιου είδους νομική αναγνώριση του ομόφυλου γάμου.

Mε σταθερές εξαιρέσεις κράτη όπως η Τουρκία ή χώρες -αφρικανικές και άλλες- όπου, διά νόμου, ο ομόφυλος γάμος απαγορεύεται, εφόσον η ομοφυλοφιλία διώκεται ακόμη και εξοντώνεται επί ποινή θανάτου.