«Έχει διαφορετική μαγεία το κλειστό θέατρο – αυτή η συγκέντρωση σε έναν σκοτεινό και ειδικό χώρο για να δημιουργήσει μια εστίαση πάνω σε κάτι, να εξετάσουμε και να βιώσουμε συλλογικά κάτι που έχει προετοιμαστεί εδώ και μήνες. Φέρνει ανατριχίλα».
Συνέντευξη στην Μαριάννα Μανωλοπούλου
Η ανατρεπτική θεατρική παράσταση «Τα γεγονότα» που θα συζητηθεί στην τοπική θεατρική σκηνή έρχεται στις 19, 20 και 21 Νοεμβρίου στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, σε συμπαραγωγή του Θεσσαλικού Θεάτρου με την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Εμπνευσμένο από τη μαζική σφαγή 69 ατόμων από τον Άντερς Μπρέιβικ το 2011 στη Νορβηγία, το έργο επιχειρεί να κατανοήσει το αδιανόητο της απώλειας και να εξερευνήσει τα όρια της συγγνώμης ενώπιον μιας θηριωδίας. Τη σκηνοθεσία και τη μετάφραση υπογράφει ο Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος, ενώ η μουσική επιμέλεια, η διδασκαλία των χορωδιών και η διασκευή της μουσικής και των στίχων είναι του Κωνσταντίνου Θωμαΐδη.
O σκηνοθέτης της παράστασης, Aλέξανδρος Ραπτοτάσιος μιλάει στη larissanet για «Τα γεγονότα», το ίδιο το θέατρο και τα μελλοντικά του σχέδια.
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
Μιλήστε μας για το έργο που θα παρουσιαστεί πρώτη φορά στη Λάρισα, τον πολιτικό του χαρακτήρα και το κύριο θέμα που πραγματεύεται.
«Τα γεγονότα» είναι ένα πολιτικό αλλά και μουσικό έργο, που εξετάζει την άνοδο της ακροδεξιάς και της ξενοφοβίας μέσα από μια απόπειρα να προσεγγίσει το ίδιο το «τέρας». Η Κλαίρη, μια δασκάλα που στον ελεύθερο χρόνο της διευθύνει μια τοπική ερασιτεχνική χορωδία αποτελούμενη από μετανάστες και άτομα από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, πιστεύει πως υπάρχει μια εξήγηση για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο. Μια μέρα ένας νεαρός ντόπιος θα εισβάλει ένοπλος στην αίθουσα προβών της και θα ανοίξει πυρ. Η Κλαίρη θα είναι η μοναδική επιζήσασα και το μόνο πράγμα που θέλει να κάνει, είναι να καταλάβει το γιατί.
Πώς επηρεάζουν τα «γεγονότα» τους πρωταγωνιστές της παράστασης;
Η Κλαίρη που είναι η δασκάλα που επιζεί από την σφαγή είναι σε μια κατάσταση μετα-τραυματικού στρες που την οδηγεί σε μια αυτοκαταστροφική προσπάθεια εξήγησης των γεγονότων με κάθε τρόπο που μπορεί να σκεφτεί. Ενώ αρχίζει από την θρησκεία, την ψυχιατρική, την ανθρωπολογία, την πολιτική και την κοινωνιολογία σύντομα ακολουθεί πιο σκοτεινά μονοπάτια στην προσπάθειά της να «καταλάβει» τον νεαρό δολοφόνο.
Ο νεαρός από την άλλη βρίσκεται σε μία αντίθετη πορεία, ενώ η διαδρομή του προς την μαζική δολοφονία ήταν γεμάτη ενέργεια, σωματική εκπαίδευση και ιδεολογικό μένος, μετά την επίθεση φυλακίζεται και εκεί αρχίζει να αποσυντίθεται η ορμή του καθώς και τα ιδεολογικά σκευάσματά του. Το βρίσκουμε στο τέλος του έργου σε μία συνάντηση που έχει με την Κλαίρη και αυτό το κενό που υπάρχει μέσα του γίνεται προφανές.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που κληθήκατε να διαχειριστείτε ως σκηνοθέτης και μεταφραστής του έργου και πώς ανταποκριθήκατε;
Ο καταιγιστικός ρυθμός του και οι γρήγορες αλλαγές που θα ήταν εύκολο να μπερδέψουν και να αποσυντονίσουν τους θεατές. Από την μία η Κλαίρη είναι πάντα επί σκηνής και ακολουθεί μια διαδρομή τραγικού ήρωα που οδεύει ταυτόχρονα προς την καταστροφή και την εξιλέωση χωρίς φρένα, ενώ ο Νεαρός παίζει 10 διαφορετικούς χαρακτήρες και οι αλλαγές είναι στιγμιαίες. Ευτυχώς δουλεύω με δύο ταλαντούχους ηθοποιούς, την Αγλαΐα Παππά και τον Φοίβο Παπακώστα, που έχουν εξαιρετική ικανότητα στην διαχείριση του ρυθμού επί σκηνής και καταφέρνουν τρομακτικές αλλαγές ενώ έχουν τους θεατές πάντα μαζί στην διαδρομή τους.
Πώς αισθανθήκατε όταν επιστρέψατε στις θεατρικές σκηνές; Περιγράψτε μας την πρώτη μέρα συνοπτικά.
Ήταν η πρεμιέρα μας στον Κοζάνη πριν λίγες εβδομάδες. Όλα ήταν έτοιμα για την παράσταση και η χορωδία περίμενε με αγωνία στα παρασκήνια. Και όταν το κοινό άρχισε να παίρνει τις θέσεις του καταλάβαμε πως το θέατρο έχει ξαναρχίσει. Έχει διαφορετική μαγεία το κλειστό θέατρο – αυτή η συγκέντρωση σε έναν σκοτεινό και ειδικό χώρο για να δημιουργήσει μια εστίαση πάνω σε κάτι, να εξετάσουμε και να βιώσουμε συλλογικά κάτι που έχει προετοιμαστεί εδώ και μήνες. Φέρνει ανατριχίλα.
Έχετε δηλώσει στο παρελθόν ότι «Δεν με ανησυχεί η επανασύνδεση με το κοινό μετά την κρίση». Πώς είναι το κοινό μετά τα απανωτά lockdown και την πανδημία, τι παρατηρείται εσείς, τι σας λέει ο κόσμος που έρχεται ξανά στο θέατρο;
Έως τώρα υπάρχει μόνο ανακούφιση για την επιστροφή στα θέατρα, στο «μαζί». Είμαστε πολιτικά όντα, η συνεύρεση είναι η φυσική κατάστασή μας και δεν μπορεί τίποτα να το αλλάξει αυτό.
Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να το λαμβάνουν υπόψιν τους όσοι χρησιμοποιούν τα lockdown για πολιτικούς λόγους και ειδικά για να φιμώσουν ανθρώπους.
Ποιος είναι ο ρόλος των διαφορετικών ερασιτεχνικών χορωδιών στο έργο, ποια η σκηνοθετική ματιά σας για τη συγκεκριμένη επιλογή; Ποια προβλήματα παρουσιάζονται όταν συμμετέχουν κάθε φορά διαφορετικές χορωδίες;
Το γεγονός πως κάθε βράδυ υπάρχει μια διαφορετική χορωδία επί σκηνής καθιστά κάθε παράσταση διαφορετική για τους θεατές και του ηθοποιούς. Κάθε παράσταση έχει άλλη κοινωνική και χορωδιακή σύνθεση εθελοντών, διαφορετικά πρόσωπα, φωνές, ευαισθησίες και ένα εναρκτήριο κομμάτι διαφορετικό και χαρακτηριστικό για την κάθε χορωδία.
Η φόρμα που ακολουθούμε στην προετοιμασία των χορωδιών με τον Κωνσταντίνο Θωμαΐδη, που είναι ο μουσικός διευθυντής, δίνει χώρο σε κάθε χορωδία να είναι ο εαυτός της και όποιες ιδιαιτερότητες έχει να εντάσσονται στην παράσταση, αυτή είναι και η μαγεία αυτού του πρότζεκτ, η ατέλεια και πολυμορφία που αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.
Το έργο εξετάζει την επίθεση εναντίον ενός συνόλου ανθρώπων που κάποιος έκρινε πως είναι διαφορετικοί και κατά συνέπεια αποτελούν απειλή για τον ίδιο και τον πολιτισμό του. Όσο οι ηθοποιοί διαπραγματεύονται τα θέματα που προκύπτουν από ένα τέτοιο γεγονός, εμείς ως κοινό βλέπουμε ένα σύνολο ανθρώπων πίσω τους να παρακολουθούν και αναπόφευκτα ταυτίζουμε τα πρόσωπά τους με τα πρόσωπα των θυμάτων. Είναι διαφορετικό να βλέπεις μια χορωδία ηλικιωμένων από μια χορωδία εφήβων ή μια χορωδία ΛΟΑΤ ή μια χορωδία προσφύγων ή μια χορωδία γκόσπελ μέσα σε αυτό το πλαίσιο.
Κάθε χορωδία τονίζει άλλες ιδεολογικές πτυχές της ιστορίας και το έργο ανανεώνεται συνεχώς και παραμένει ζωντανό με το ρίσκο και την ενέργεια που έχει μια πρεμιέρα.
Είναι από τους βασικούς λόγους που διάλεξα αυτό το έργο καθώς μια τέτοια συνθήκη, πρώτον, δίνει ένα τεράστιο δώρο στους ηθοποιούς οι οποίοι έχουν καινούργιους συμπαίκτες καθημερινά επί σκηνής, και δεύτερον, η παράσταση γίνεται μια έμπρακτη εκδήλωση πλουραλισμού και εμπλοκής του τοπικού πληθυσμού.
«Τι μας κάνει να φοβόμαστε το διαφορετικό, να κρυβόμαστε πίσω από τον φυλετισμό και με ευκολία να κατηγοριοποιούμε ανθρώπους»;
Ο τρόπος που μεγαλώνουμε, τα σχολεία μας, οι γονείς μας, οι φτηνές σειρές της τηλεόρασης, τα κίτρινα δελτία ειδήσεων, η οικονομική εξαθλίωση και το κυριότερο η ανασφάλεια.
Οι άνθρωποι που χρεώνουν τις αποτυχίες ή τις αδυναμίες τους σε άλλους – ιδιαίτερα κοινωνικές ομάδες – είναι βαθιά ανασφαλείς. Το εσωτερικό κενό παράγει μια εξωτερική επιθετικότητα, μια άρνηση για κριτική σκέψη και απολογισμό ή αυτοκριτική, μια εύκολη λύση.
Είναι επίσης κοινωνικό θέμα. Οι φοβικές αντιδράσεις προς το διαφορετικό είναι προσωπικές αλλά και συλλογικές, επηρεάζονται από το πως υπάρχουμε και δρούμε ως κοινωνία. Σήμερα η ακραία πόλωση στην δημόσια σφαίρα μας έχει κάνει να ξεχάσουμε την τέχνη του διαλόγου και της συναίνεσης. Αυτό είναι δείγμα αρχής απολυταρχικών καθεστώτων.
Η ακροδεξιά και ο φασισμός είναι πιο επικίνδυνα όταν εισβάλουν σε κεντρώα ή κεντροδεξιά κόμματα που προσπαθούν ικανοποιήσουν τα φοβικά ένστικτα της μάζας και να κερδίσουν ψήφους. Δεν είμαστε μοναδικοί, τα ίδια συμβαίνουν σε κάθε χώρα της Ευρώπης. Υπάρχει πρόβλημα, δεν θέλουμε να καταλάβουμε τον άλλο, τον διαφορετικό.
Μεταφέρετέ μας κάτι που ανακαλύψατε σε σχέση με το έργο ή με τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του.
Τη σημασία του να ακούς ακόμα και εάν δεν κατανοείς.
Γιατί να παρακολουθήσει κανείς την συγκεκριμένη παράσταση;Τι είναι αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει;
Τρία πράγματα: α) Μιλάει για το τώρα χωρίς περιστροφές και χωρίς διάθεση να στοχοποιήσει ανθρώπους που έχουν αμφιβολίες περί αφομοίωσης μεταναστών και προσφύγων, β) Μιλάει μέσα από έναν οξύ λόγο αλλά και μια υπέροχη μουσική από τον John Browne και γ)Μιλάει μέσα από του ντόπιους ανθρώπους που βρίσκονται επί σκηνής και βιώνουν πραγματικά το έργο καθώς το παρακολουθούν για πρώτη φορά μαζί με το κοινό.
Υπάρχει κάτι που θα αλλάζατε στην παράσταση αυτή;
Τις αποστάσεις μεταξύ των ηθοποιών του κοινού και της χορωδίας. Λόγω της πανδημίας αναγκαστήκαμε να κρατήσουμε αποστάσεις ενώ αρχικά η πρόθεσή μου ήταν να υπήρχε πολύ μεγαλύτερη εγγύτητα μέσα στο θέατρο.
Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε μέσα από αυτή;
Το πως μπορούμε να συνυπάρξουμε με το διαφορετικό και να εμπλουτιστούμε από αυτό, αλλά επίσης και το πως αυτή είναι μια δύσκολη διαδικασία όπως κάθε πολιτική πράξη, δηλαδή κάθε πράξη που στόχο έχει την συνύπαρξη και την συνεννόηση των πολλών.
Μοιραστείτε μαζί μας μια αμήχανη στιγμή, μια αγαπημένη σκηνή από την παράσταση αλλά και έναν στίχο από τα τραγούδια της χορωδίας που θα αφιερώνατε στους Λαρισαίους πολίτες.
Μια χορωδός παρακολουθούσε το έργο επί σκηνής και μόλις ήρθε η ώρα να τραγουδήσει δεν μπορούσε από την συγκίνηση. Η αγαπημένη μου σκηνή είναι όταν η Κλαίρη συναντά τον πολιτικό που υπήρξε, άθελά του, ο ιδεολογικός καθοδηγητής του νεαρού δολοφόνου.
Οι στίχοι είναι από το τελευταίο τραγούδι του έργου:
«Έξω σκοτάδι έξω βροχή αλλά
Εδώ είναι ζεστά
Θα’ρθουν παιδιά της απεξάρτησης
Μητέρες του συλλόγου
Απ’ τις δομές η Ανιέσσα κι ο Σελίμ
Της πρόνοιας κάποιοι νέοι
Φίλοι ‘λαθραίοι’
Είμαστε εδώ
Όλοι εδώ»
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και οι στόχοι σας;
Σχεδιάζω μια παράσταση στην Ελλάδα που εξετάζει την σύγκρουση θρησκείας και ιατρικής – κάτι που έχει έρθει στην επιφάνεια τώρα με τα θέματα του COVID και των εμβολίων – αλλά επίσης και το θέμα της ταυτότητας, δηλαδή όλα αυτά τα στοιχεία που μας συνθέτουν και καθορίζουν τις αντιλήψεις και εμπειρίες μας (φύλο, φυλή, εθνικότητα, θρησκευτικά πιστεύω, σεξουαλικές προτιμήσεις κτλπ). Είναι ένας τρόπος να προχωρήσει η συζήτηση που πρέπει να κάνουμε στην Ελλάδα σε σχέση με την αντιπροσώπευση μειονοτήτων.
Επίσης, δουλεύω πάνω σε μία νέα εκδοχή της Αντιγόνης του Σοφοκλή στην Αγγλία που εξετάζει όλες αυτές τις ιστορίες ανήλικων κοριτσιών που το έσκασαν από δυτικές χώρες για να γίνουν μέρος του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), καθώς και το πως αντιμετωπίστηκαν από την κοινή γνώμη. Εδώ εξετάζουμε το πως θα επινοήσουμε έναν νέο χορό τραγωδίας που θα φέρει και θα χειραγωγεί την «κοινή γνώμη» μέσω Applications που θα χρησιμοποιεί το κοινό. Συνεργάζομαι με καλλιτέχνες από την Ευρώπη και την Μέση Ανατολή καθώς και με σχολεία που είχαν τέτοια κρούσματα και σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε την παράσταση αυτή το 2022-23 σε διάφορες χώρες του εξωτερικού και ελπίζω και στην Ελλάδα.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου