Διαφορετικότητα μέσα από την εσκεμμένη μορφή της

Διαφορετικότητα: αρωγός αέναης προόδου

Μια κοινωνία χωρίς ετερογένεια είναι μια κουκκίδα στην γραμμή της ιστορίας. Είναι μια πεπερασμένη στιγμή χωρίς περιθώρια εξέλιξης. Η διαφορετικότητα πλαισιώνει κάθε τομέα της ζωής. Είναι η πολυφωνία στην ενημέρωση, η καινοτομία στην επιστήμη, η παρθενογένεση στην τέχνη, η κινητήριος δύναμη της προόδου. Μάλιστα, είναι εμφανές πως σε περιόδους όπου η τάση για διαφοροποίηση εκμηδενίστηκε, τα αποτελέσματα ήταν τρομακτικά και γράφτηκαν μαύρες σελίδες στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Ας παρομοιάσουμε την δομή της κοινωνίας με ένα παζλ. Όλα τα κομμάτια διαφέρουν μεταξύ τους κι όμως ενωμένα σχηματίζουν ένα ολοκληρωμένο σύνολο. Συνεπώς, καταφέρνουν να αλληλεπιδρούν σε μια ήσυχη και συνάμα ρευστή ισορροπία, που διατηρείται με την διαφορετικότητα. Τι συμβαίνει, όμως, όταν αυτή η ισορροπία διαταράσσεται και παραβιάζεται από κομμάτια της κοινωνίας; Άτομα ορμώμενα από την ανάγκη τους να ξεχωρίσουν επιχειρούν βεβιασμένα να παρουσιαστούν ως κάτι αλλοτινό από το πραγματικό;

Αυτοαναίρεση της διαφορετικότητας

Στις μέρες μας, η αυθεντικότητα φαντάζει κάτι σχεδόν άπιαστο και πολλές φορές προβάλλεται ως αυτοσκοπός. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια να είμαστε ή έστω να δείχνουμε διαφορετικοί. Έτσι όμως χάνουμε κάπου στην πορεία την ουσία. Τρέχουμε με μανία να ξεφύγουμε από τα ¨δίχτυα¨ του κομφορμισμού και τελικά απιστούμε οι ίδιοι απέναντι στις επιθυμίες και τις αξίες μας. Γενικότερα, είναι στην φύση του ανθρώπινης οντότητας να μαγεύεται από την ανατρεπτικότητα και συνάμα την διαφορετικότητα. Μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που πλέον την καθιστά πανάκεια και ενοχοποιεί καταστάσεις που ίσως με μια πιο ψύχραιμη οπτική γωνία να θεωρούνταν βιώσιμες. Παράλληλα, ενώ ο σύγχρονος άνθρωπος κυνηγάει την συνεύρεση και την αδιάλειπτη επικοινωνία με το εαυτό του, συχνά βρίσκεται παγιδευμένος σε ενέργειες που δεν τον εκφράζουν, με απώτερο στόχο την επίτευξη της μοναδικότητας και την διαφυγή από την ροή της μάζας.

Έτσι, σταδιακά χάνει την ατομική του ταυτότητα και παύει να θεωρείται μοναδικός. Απόρροια αυτού είναι ακόμα και η ίδια η διαφορετικότητα να παραβιάζει μόνη της τα σύνορα που την ορίζουν. Επομένως, παύει να υφίσταται, εφόσον πλέον εκβιάζεται. Μάλιστα, καθώς αίρεται, μετατρέπει τον άνθρωπο και αναπόδραστα την κοινωνία σε κενά, μάταιης ύπαρξης σύνολα. Για να ξεφύγει η κοινωνία από αυτό το τέλμα, οφείλει να αναζητήσει νέες απαντήσεις και να επαναπροσδιορίσει τις θεμελιώδεις της αξίες. Πώς ξεχωρίζει η ουσιαστική, ατόφια διαφορετικότητα σε έναν κόσμο που όλοι προσπαθούν να διαφέρουν;

Διαφορετικότητα που διαφέρει

Αυτά τα ασαφή όρια καλούμαστε να εντοπίσουμε, πρώτα εσωτερικά σε ατομικό επίπεδο και έπειτα στο πλαίσιο των ομάδων. Πρώτιστα, είναι σημαντικό με συνεχή, ανεξάρτητη ενημέρωση να διερευνούμε την αυθεντικότητα και τις αξίες πάνω στις οποίες βασίζεται κάθε τι νέο που αυτοπαρουσιάζεται ως ανατρεπτική αλλαγή. Επιπλέον, βασικό είναι να μην ξεχνάμε πως η διαφορετικότητα στηρίζεται σε έμφυτο υπόβαθρο. Πηγάζει από την μοναδικότητα του καθενός και δεν μεταποιείται σε κάτι, με σκοπό να διακρίνεται. Επομένως, ένας τρόπος για να διαφέρει κάποιος είναι να μένει ο ίδιος. Διατηρώντας άθικτο τον εσωτερικό του κόσμο και τις επιλογές του από συμβάσεις και κοινωνικά στερεότυπα. Όταν ποικίλα χρώματα συνυπάρχουν σε έναν καμβά, το αποτέλεσμα δύναται να είναι μαγικό, εφόσον ικανοποιείται μια συνθήκη, κάθε χρώμα να διατηρεί την ιδιόμορφη λάμψη του, αποφεύγοντας να γίνει θαμπό στην προσπάθεια του να μοιάσει σε κάτι άλλο. Άλλωστε, όπως γράφει και ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε: δεν υπάρχουν ούτε δύο άνθρωποι στον κόσμο που να βλέπουν την ζωή ακριβώς με τον ίδιο τρόπο!