Anser: Σεξισμός και ομοφοβία, δεν ταιριάζουν δίπλα από το hip hop...

Το καταιγιστικό του flow, αλλά και η ποιότητα δίσκων σαν το φετινό Άδυτο, τον έχουν κάνει σημείο αναφοράς στο ελληνικό χιπ χοπ. Λίγο πριν την εμφάνισή του με τον Eversor στο Street Mode Festival 2019 (Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Παρασκευή 27, Σάββατο 28 + Κυριακή 29/9), είχαμε την ευκαιρία για μια συζήτηση, η οποία έφτασε ως το autotune, τη θέση των γυναικών στη ραπ κουλτούρα και το ...καλύτερο ελαιόλαδο στον κόσμο!

Πολλές συναυλίες αυτό το καλοκαίρι, αναμένουμε και την εμφάνισή σας με τον Eversor στο Street Mode Festival 2019 της Θεσσαλονίκης. Θα πάει έτσι μέχρι το τέλος όλη η χρονιά; Υπάρχουν συγκεκριμένα πλάνα;

Τους τελευταίους μήνες, μετά την κυκλοφορία του Άδυτου, ζήσαμε τις καλύτερες συναυλιακές μας στιγμές συνολικά. Παίξαμε σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο. Σε κάθε ένα από αυτά, η αποδοχή και η υποδοχή του κόσμου ήταν ξεχωριστή, κάτι που μας δίνει αρκετή δύναμη για τη συνέχεια. Από εδώ και πέρα θα επικεντρωθούμε περισσότερο στο να δημιουργήσουμε νέα μουσική, με στόχο να έρθει ένας ακόμα δίσκος μέσα στο 2020. Ήδη τα πρώτα κομμάτια έχουν ηχογραφηθεί, οπότε με εξαίρεση μερικές ακόμα συναυλίες σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και επαρχία –κάποιες μεμονωμένες, κάποιες σε συνεργασία με τον Βέβηλο– θα μετριάσουμε τις ζωντανές μας εμφανίσεις. 

Σε κομμάτια του Άδυτου όπως π.χ. το “ΚΙΧ” και το “Παρανάλωμα”, μοιάζει σαν να θέλετε με τον Eversor να βάλετε ορισμένα πράγματα στη θέση τους, όσον αναφορά τον χώρο. Είναι ένα σχόλιο για την πιο mainstream στροφή που έχει πάρει το χιπ χοπ; Υπάρχει δηλαδή κάποια καχυποψία ή επιφυλακτικότητα προς την εξέλιξη αυτή; Ή μιλάμε για μια διαχρονική κόντρα μεταξύ ποιοτικού και μη;

Η μουσική μας τις τελευταίες 2 δεκαετίες –τουλάχιστον όσο μιλάμε για Ελλάδα– ήταν κατά κάποιον τρόπο χωρισμένη σε mainstream και μη. Δεν είναι κάτι καινούριο, το οποίο βλέπουμε μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Δεν θα το έλεγα καχυποψία, λοιπόν. Είναι κάτι που γνωρίζουμε πού θέλει να καταλήξει και τι σκοπούς έχει. Ούτε είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι σε κάτι που το έχουμε ξαναζήσει. 

Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορώ να χαρακτηρίσω τη μουσική κάποιου ή ένα ολόκληρο είδος «μη ποιοτικό»· αλλά σίγουρα μπορώ να πω ότι η στροφή αυτή –η οποία γίνεται διαχρονικά– είναι πολύ μακριά από τα γούστα μου και την αισθητική μου. Όπως και ότι είναι και παντελώς αντίθετη με τον όποιον ιδεολογικό προσανατολισμό με χαρακτηρίζει, και σαν άνθρωπο, αλλά και σαν μέλος της hip hop κοινότητας.

Τα συγκεκριμένα κομμάτια είναι στην ουσία η προσωπική μου γνώμη, όχι για ένα μουσικό είδος, αλλά για τους ανθρώπους που το εκπροσωπούν στην Ελλάδα. Έχει να κάνει περισσότερο με τον τρόπο με τον οποίον κινούνται μέσα στον χώρο, όπως επίσης και με την εικόνα που παρουσιάζουν για τo hip hop στο ευρύ κοινό. Η οποία σαφώς δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. 

Στο τραγούδι “Φέτος Η Άνοιξη” –ένα ποιητικά ρεαλιστικότατο κομμάτι– αλλά και στο “Σκουριά”, κεντάς με μαεστρία την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας. Μπορεί η Χρυσή Αυγή να έμεινε εκτός Βουλής, αλλά τα πρώτα δείγματα της νέας κυβέρνησης είναι συντηρητικά, κατασταλτικά και βασισμένα σε ακροδεξιές ρητορικές. Πιστεύεις ότι θα υπάρξουν ακραία φαινόμενα;

Τα συγκεκριμένα κομμάτια μιλάνε για κάποιες άσχημες καταστάσεις που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Δυστυχώς, με την οικονομική ύφεση, είτε έχουν αρχίσει να γίνονται εντονότερα, είτε πιο εμφανή. Αλλά δεν εστιάζουν τόσο σε κυβερνήσεις και πολιτικούς, όσο σε ανθρώπους και καταστάσεις της καθημερινότητας. 

Οι σύλλογοι γονέων που θέλουν να κλείσουν τις πόρτες των σχολείων στα προσφυγόπουλα, με οποιαδήποτε κυβέρνηση το ίδιο θα θέλουν να κάνουν. Η αστυνομική βία, με οποιαδήποτε κυβέρνηση παραμένει ίδια και σχεδόν ανεξέλεγκτη. Η δικαιοσύνη τιμωρεί βαριά τους αδύναμους και χτίζει παραθυράκια για τους μεγάλους. Ο φασισμός από τον άμβωνα συνεχίζει να γίνεται κήρυγμα. Τα δάση καίγονται και εν συνεχεία αποχαρακτηρίζονται σε μια νύχτα. Είτε έχουμε στην εξουσία τους «από 'δω», είτε τους «από 'κει». Το μόνο που αλλάζει κάθε φορά που ανεβαίνει ένα κόμμα στην εξουσία, είναι οι ευνοούμενοι και οι παρατρεχάμενοι. 

Εγώ προσωπικά πιστεύω στους ανθρώπους και όχι στους πολιτικούς. Οι πολιτικοί πάντα θα εξυπηρετούν τα συμφέροντα εκείνων που τους χρηματοδοτούν και αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Το μόνο που μπορεί να αλλάξει είναι η νοοτροπία και ο τρόπος σκέψης του κόσμου και αυτό προσπαθώ να περάσω μέσα από τη μουσική μου. 

Στην εποχή του autotune, πώς αισθάνεται ένας ράπερ ο οποίος μπορεί να έχει ιδρώσει για να φτιάξει το flow του;

Ευτυχώς, ακόμα δεν έχει βρεθεί plug-in για να φτιάχνει το flow. Από εκεί και πέρα, το autotune και η αισθητική του βρίσκεται στη μόδα αυτήν την εποχή. Ο περισσότερος κόσμος το έχει συνηθίσει στο αυτί του και θεωρώ πως όλη η επιτυχία του trap έχει βασιστεί (τουλάχιστον στην εγχώρια σκηνή) πάνω στο autotune. 

Οι περισσότεροι Έλληνες που ασχολούνται με το είδος αυτήν τη στιγμή, υστερούν τρομακτικά στο τεχνικό κομμάτι. Και η αλήθεια είναι ότι, χωρίς το autotune, τα περισσότερα από τα κομμάτια τα οποία χτυπάνε τόσο υψηλά νούμερα, θα ακούγονταν αστεία. Πέρα από αυτό θεωρώ τουλάχιστον ντροπή, για τον οποιονδήποτε καλλιτέχνη, να μην μπορεί να ερμηνεύσει τα κομμάτια του ζωντανά. Αλλά, από τη στιγμή που ο κόσμος συνήθισε τα ρομπότ που ραπάρουν, ποιος είμαι εγώ να κρίνω;

Η απουσία των γυναικών από τον χώρο είναι ηχηρή και σαν φυσική παρουσία, αλλά και σαν στιχουργική αναφορά. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ευθύνεται γι' αυτό ο σεξισμός και η ομοφοβία, μιας και ούτε άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας βλέπουμε (αντίθετα με τους ποικίλους π.χ. ομοφοβικούς στίχους); Νοοτροπίες δηλαδή που κυριαρχούσαν παλιότερα και ακόμη βαστούν;

Σεξισμός και ομοφοβία, δεν ταιριάζουν δίπλα από το hip hop. Υπάρχουν αρκετές γυναίκες που ανά τα χρόνια εμφανίστηκαν και έκαναν πολύ ωραία πράγματα, απλά νομίζω ότι δεν υπήρχε συνέχεια στη δουλειά τους. Έτσι, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πολύ έντονη εκπροσώπηση από το γυναικείο φύλο. Πιστεύω ότι, αν αύριο εμφανιστεί μια κοπέλα που κάνει καλή μουσική και έχει μια συνεχόμενη παρουσία, θα γνωρίσει την πλήρη αποδοχή του κόσμου. Δεν νομίζω πως υπάρχει τόσο έντονα αυτός ο διαχωρισμός, λοιπόν. Πιο πολύ έχει να κάνει με μουσικά κριτήρια. 

Κάτι παρόμοιο νομίζω θα ισχύσει και για τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Τουλάχιστον προσωπικά, ακούω τι έχει να πει ο άλλος. Και, αν μου αρέσει η μουσική του και το γενικό του υπόβαθρο, δεν με απασχολεί ούτε το φύλο του, ούτε η καταγωγή του, ούτε η ηλικία του, ούτε οι σεξουαλικές του προτιμήσεις. 

Από εκεί και πέρα, για τους ομοφοβικούς και σεξιστικούς στίχους που ακούγονται σε κομμάτια, καλύτερα να ρωτήσεις εκείνους που τους γράφουν. Νομίζω η άποψή μου γι' αυτό φαίνεται από όσα είπα πιο πάνω.

Σε στίχους στους οποίους αναφέρεσαι στη φύση βγάζεις κάτι αυθεντικό και βιωματικό, σε αντίθεση με πολλούς που καταλήγουν να πέφτουν στο μελό και στην παγίδα της «εντεχνίλας». Οφείλεται στη διαμονή σου στη Σπάρτη; Γενικότερα, σ' έχει επηρεάσει καθόλου στη δουλειά σου αυτός ο διαφορετικός τρόπος ζωής;

Η καθημερινότητά μου είναι μέσα στη φύση, συνεπώς αντικατοπτρίζεται και στη μουσική μου. Συνήθως αυτό που ζεις, το περνάς μέσα από τους στίχους σου πιο αληθινά από κάποιον που προσπαθεί να το κάνει εικόνα χωρίς να το έχει βιώσει.

Το ότι ζω σε μια πολύ μικρή πόλη στην άκρη της χώρας, σαφώς και με έχει επηρεάσει. Δεν θα μπορούσε να μη γίνει κάτι τέτοιο, οπουδήποτε και να ζούσα. Στη μικρή πόλη νομίζω βλέπεις πιο καθαρά αυτό που λέμε «μικρογραφία της κοινωνίας», γιατί έρχεσαι σε καθημερινή επαφή με ανθρώπους και κοινωνικές ομάδες που σε μια μεγαλούπολη δεν θα συναντούσες τόσο συχνά. Άρα αυτό από μόνο του αρκεί να σε επηρεάζει και στον τρόπο σκέψης σου, όπως επίσης και στον τρόπο ζωής σου.

Ασχολείσαι και με την παραγωγή, αλλά και με το εμπόριο αγροτικών προϊόντων. Θα 'θελες λοιπόν να μας πεις τι ακριβώς παράγεις;

Βρώσιμες ελιές και ελαιόλαδο. Μάλλον το καλύτερο στον κόσμο. 

Στο Street Mode Festival 2019 θα υπάρχουν και graffiti jam, σε ενδιαφέρει αλήθεια ακόμη το αντικείμενο; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη σχολή που προτιμάς;

Έχω ήδη κανονίσει να πάρω μέρος στο graffiti jam του Street Mode και χαίρομαι  γι' αυτό. Ποτέ στη ζωή μου μέχρι τώρα δεν έχω βάψει και στη συνέχεια να παίξω live. Είμαι πολύ χαρούμενος που αυτό θα συμβεί σε ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ της χώρας. Νομίζω έχει σκουριάσει το χέρι λίγο, αλλά θα τα καταφέρω. 

Ανέκαθεν ασχολούμουν με το lettering, συνεπώς οι αγαπημένοι μου writers είναι οι Can2, Ces, Seen από την πιο παλιά σχολή κι αυτή τη στιγμή Does και Helio Bray. Επομένως, κάπου εκεί γύρω κινούμαι αισθητικά.