Στη μακραίωνη καταγραμμένη ιστορία υπήρξαν χιλιάδες δικαιολογίες για να αποσιωπηθεί η πληροφορία. Κάποιοι ασκούσαν λογοκρισία για το καλό του κομμουνισμού, κι άλλοι από τον φόβο του φασισμού. Πολλοί ασκούν λογοκρισία διότι οι αρχές πρέπει να προστατεύονται από τον κακό λόγο, εξ ου και το αδίκημα περιύβρισης αρχής που υπήρχε μέχρι προσφάτως και στην Ελλάδα. Καθόλου περίεργο που κάτι αντίστοιχο υπάρχει και στον Ποινικό Κώδικα της Κούβας «Αρθρο 144 περί “έλλειψης σεβασμού και προσβολής της αρχής” (desacato): Οποιος προσβάλλει ή συκοφαντεί, γραπτώς ή προφορικώς, την τιμή ενός κυβερνητικού στελέχους, υπαλλήλου ή οργάνου της τάξης, καταδικάζεται έως και σε ένα χρόνο φυλακή. Αν η προσβολή αφορά το πρόσωπο του προέδρου της χώρας ή άλλων υψηλά ιστάμενων, ο ένοχος πάει έως 3 χρόνια φυλακή» (Βασίλης Σταματίου, «Ανατομία μιας δικτατορίας», AthensVoice 28.11.2016) Το ελληνικό Σύνταγμα επίσης προβλέπει κατάσχεση εντύπων διότι δεν πρέπει να προσβάλλονται η χριστιανική και άλλες «γνωστές θρησκείες». Αντιθέτως, για τις άγνωστες θρησκείες καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Γενικώς στην Ελλάδα το άρθρο 14 του Συντάγματος προβλέπει «κατάσχεση εντύπων, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία: α) για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, β) για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γ) για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των Ενόπλων Δυνάμεων ή την οχύρωση της χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του κράτους, δ) για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος». Αν κοιτάξει κάποιος το Σύνταγμα της Κούβας θα βρει αντίστοιχα άρθρα με μία μόνο διαφορά: εκεί προστατεύουν τη μόνη γνωστή θρησκεία που επιτρέπει το καθεστώς, δηλαδή την κομμουνιστική. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι, αν και οι βαθύτερες αιτίες για την άσκηση λογοκρισίας ήταν για να προστατευτούν κάποια συμφέροντα, η συχνότερη δικαιολογία που ιστορικώς προβαλλόταν προκειμένου να αποσιωπηθεί ο λόγος ήταν η προστασία της πατρίδας και της θρησκείας. Αυτό πιστοποιείται και από τη δίωξη κατά του μεγάλου Γερμανού καθηγητή και συγγραφέα Χάινς Ρίχτερ που αποφάσισε ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Ρεθύμνου. Ο φιλέλληνας ιστορικός με το πολυσχιδές και ογκώδες έργο του κατηγορήθηκε, και ευτυχώς το δικαστήριο των αθώωσε, ότι κάποιες αναφορές στο βιβλίο του «Η μάχη της Κρήτης» (εκδ. Γκοβόστη) συνιστούν «άρνηση εγκλημάτων του ναζισμού εις βάρος του κρητικού λαού με εξυβριστικό περιεχόμενο».
«Ποτέ πια λογοκρισία»
Με τα χρόνια όμως και την κοινωνική πρόοδο η λογοκρισία αυτού του τύπου άρχισε να υποχωρεί. Η πτώση των ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ανατολή και των περισσότερων δικτατοριών στη Δύση, μαζί με τις αποκαλύψεις για τα θλιβερά καμώματά τους, συνετέλεσε πολύ στο να δημιουργηθεί το αίτημα «ποτέ πια λογοκρισία». Κάποιοι πίστεψαν ότι η ελευθερία έκφρασης κατοχυρώθηκε ως αναφαίρετο ατομικό δικαίωμα, αφού κάθε άνθρωπος θα μπορούσε να κρίνει και να επικρίνει οποιονδήποτε. Ακόμη και τον Θεό, οποιονδήποτε· από τον Θρύλο Ολυμπιακό, που κάποιοι τον έχουν σαν Θεό, μέχρι τον Φιντέλ και μέχρι τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης, ή τον Αλλάχ του Κορανίου. Εκαναν λάθος... Το περίεργο είναι ότι σε μια εποχή εκρηκτικής αύξησης των Μέσων πληροφόρησης, που κάνει τη λογοκρισία όλο και πιο δύσκολη (έως αδύνατη), αυξάνουν και οι δικαιολογίες για να φιμωθεί νομοθετικά ο λόγος. Διάφοροι καριερίστες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προσπαθούν να λύσουν τα πραγματικά προβλήματα ρατσισμού, σεξισμού κ.λπ. αποσιωπώντας τα. Λες και φιμώνοντας τον ρατσιστή, θα εξαλειφθεί ο ρατσισμός ή μην κριτικάροντας το Ισλάμ, δεν θα υπάρξουν «λευκοί προτεστάντες ανεγκέφαλοι» που θα βιαιοπραγήσουν κατά αθώων μωαμεθανών. Εδώ να κάνουμε μια αναγκαία διευκρίνιση: το «λευκοί προτεστάντες ανεγκέφαλοι» είναι λογοπαίγνιο του WASP White Anglo-Saxon Protestant, κι ελπίζω να μην υπάρχει κανένα κίνημα κατά της «προτεσταντοφοβίας», κάτι που θα κάνει το λογοπαίγνιο μη πολιτικά ορθό, και τον συγγραφέα του δυνάμει ρατσιστή. Γενικώς, πάντως, υπάρχουν ολόκληρα κινήματα που ψάχνουν κάποια δικαιολογία για να αποσιωπήσουν ό,τι μπορεί να θεωρηθεί «λόγος μίσους». Αυτή η μόδα ξεκίνησε από τον φόβο του αντισημιτισμού και άρχισαν οι νομοθεσίες ποινικοποίησης της άρνησης του Ολοκαυτώματος, συνέχισε με τον φόβο του ρατσισμού και ποινικοποιήθηκε η «εχθροπάθεια», μετά μας προέκυψαν η ομοφοβία, η ισλαμοβοφία κ.λπ., με αποτέλεσμα πολλοί να νιώθουν ότι πρέπει να το βουλώσουν, διότι ποιος ξέρει τι «ταδεφοβία» μπορεί άθελά τους να προπαγανδίσουν. Αν και στην Ελλάδα η γραφικότητα περισσεύει, πρέπει να πούμε ότι αυτή η νεφελώδης μεταμοντέρνα προσέγγιση των ατομικών δικαιωμάτων δεν αποτελεί εγχώριο προνόμιο. Στην Καλιφόρνια, για παράδειγμα, αφού κατατρόπωσαν τον ρατσισμό, τον σεξισμό, την ομοφοβία κ.λπ. αποφάσισαν να πολεμήσουν και τις ηλικιακές διακρίσεις. Ο (Δημοκρατικός) κυβερνήτης της Πολιτείας Τζέρι Μπράουν υπέγραψε νομοθέτημα που κατέθεσε στην τοπική Βουλή (ο επίσης Δημοκρατικός) Ιαν Κάλντερον, με το οποίο απαγορεύεται η δημοσιοποίηση της ηλικίας των ηθοποιών από δικτυακούς κόμβους και βάσεις δεδομένων, όπως είναι ο δημοφιλέστατος κόμβος imdb.com. Το σκεπτικό είναι ότι η πληροφορία αυτή χρησιμοποιείται από τα στούντιο όταν επιλέγουν ηθοποιούς κι έτσι γίνονται «ηλικιακές διακρίσεις» στον χώρο δουλειάς. Και επειδή οι παραγωγοί δείχνουν «ηλικιοφοβία» στο κάστινγκ για κάποιες σειρές ή ταινίες (π.χ. δεν προσλαμβάνουν έναν πενηντάρη για να παίξει τον Χάρι Πότερ), επιχειρείται να εφαρμοστεί ένας γενικός κανόνας λογοκρισίας που θα απαγορεύσει ακόμη και στα κοριτσόπουλα να μάθουν αν ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο είναι σε ηλικία γάμου.
Πολυετής, σκληρός αγώνας
Η πρόεδρος, μάλιστα, του σωματείου ηθοποιών Γκαμπριέλ Καρτέρις (παλιά πρωταγωνίστρια στη σειρά «Beverly Hills, 90210»), δήλωσε ότι «οι ηλικιακές διακρίσεις είναι ένα βασικό πρόβλημα στη βιομηχανία του κινηματογράφου» και ότι το σωματείο της «κάνει πολυετή και σκληρό αγώνα να σταματήσει τη ζημιά που κάνει στις καριέρες των ηθοποιών η χωρίς έγκριση δημοσιοποίηση της ημερομηνίας γέννησης σε διαδικτυακούς κόμβους, που χρησιμοποιούνται για κάστινγκ, όπως το imdb... Εκ μέρους όσων στη βιομηχανία μας πάλεψαν κατά των ηλικιακών διακρίσεων, και όσων η ευκαιρία να δείξουν το ταλέντο τους μπορεί να εμποδίστηκε (σ.σ.: από την... ηλικία) θέλω να ευχαριστήσω τον κυβερνήτη Μπράουν και τον συντάκτη του νόμου Ιαν Κάλντερον και τους βουλευτές της Καλιφόρνιας που ενήργησαν να πετύχει η προσπάθεια». Ρίχνοντας μια ματιά στον επίμαχο διαδικτυακό τόπο, βλέπουμε ότι αναγράφεται μέχρι και το ύψος των ηθοποιών. Προφανώς, ο αγώνας για κατάργηση των υψομετρικών διακρίσεων δεν έχει αρχίσει ακόμη...
Από την Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου