Άνθρωποι τρανς: Από το στίγμα στην αναγνώριση

Την 20η Νοεμβρίου, που έχει οριστεί διεθνώς ως ημέρα μνήμης και τιμής για τους τρανς ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους λόγω του μίσους που κατατρώει τις κοινωνίες μας, και που φέτος μάς έδειξε με τον πιο τρομακτικό τρόπο τα δόντια της, καθώς 295 τρανς άνθρωποι δολοφονήθηκαν κάπου σε κάποια γωνιά του πλανήτη, η τρανς κοινότητα μετράει τις πληγές της, αλλά και αναμετριέται με τις πραγματικότητές της. Στη χώρα μας, τις τελευταίες δύο δεκαετίες μπορεί να μην έχουμε βρεθεί στη θλιβερή θέση να θρηνήσουμε για κάποιο κοντινό μας πρόσωπο -όπως συνέβη επί παραδείγματι με την 23χρονη Hande που δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο στην Τουρκία, αφού την βίασαν και την έκαψαν, ή στην Bebel, τρανς μετανάστρια στην Ιταλία- βλέπουμε, όμως, καθημερινά τις αιτίες που γεννούν αυτήν την απάνθρωπη βία: τη μισαλλοδοξία, τη ρητορική μίσους, που όχι μόνον δεν τιμωρείται, αλλά αποτελεί στην πραγματικότητα θεσμοποιημένη πρακτική από πολιτικά πρόσωπα και έτσι δικαιώνεται, τις διακρίσεις, τους αποκλεισμούς και τη ρατσιστική βία. Όταν γεννιέται ένα παιδί και ρωτούν οι συγγενείς και φίλοι «αγόρι ή κορίτσι», δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε πως αυτή η διάζευξη μπορεί να γίνει η συνθήκη για κάποιους ανθρώπους (τους εξωμότες του φύλου, όπως τους ονόμασε η Κέητ Μπόρνσταιν) που οδηγεί σε θεμελιώδεις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, παντού στην καθημερινότητά τους, στο σχολείο, την εκπαίδευση, την εργασία, την υγεία και την κοινωνική ασφάλιση. Παντού.
Ο προσδιορισμός φύλου είναι δικαίωμα
 Πώς μπορείς να δικαιολογήσεις τις καθημερινές διακρίσεις που βιώνουν οι τρανς άνθρωποι, επί παραδείγματι όταν θα πρέπει να συναλλαγούν με κάποια υπηρεσία, σε κάποια τράπεζα, στο ταχυδρομείο, οπουδήποτε, επειδή η ταυτότητά τους δεν συμβαδίζει με το κοινωνικό φύλο που βιώνουν και τούτο γίνεται αιτία είτε για άρνηση συναλλαγής, είτε για υποτιμητικές ρατσιστικές συμπεριφορές; Πώς να καταπιείς όλα αυτά που θα πρέπει να υπομένεις, απλά και μόνο επειδή είσαι τρανς, επειδή το καταγεγραμμένο σου φύλο κατά τη γέννηση δεν συμβαδίζει με την ταυτότητα ή έκφραση του φύλου; Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες από το 2004 και μετά, που ψηφίστηκε η πρώτη νομοθεσία για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει δοθεί η απάντηση: αναγνωρίζοντας την ταυτότητα φύλου ως θεμελιώδη διάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας και δίνοντας τη δυνατότητα να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ του καταγεγραμμένου φύλου κατά τη γέννηση, με το κοινωνικό φύλο. Δίνοντας τη δυνατότητα αλλαγής των εγγράφων, αποσυνδέοντας τη διαδικασία από την όποια ιατρική κατάσταση ή ιατρικές παρεμβάσεις, και αποτελώντας ένα από τα ανθρώπινα δικαιώματα που πρέπει να γίνονται πάντα σεβαστά. Τα στάνταρντς έχουν καταγραφεί με ακρίβεια από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, και η ελληνική πολιτεία καλείται να τα εφαρμόσει δίνοντας πλήρη δικαιώματα στους τρανς και φυλο-διαφορετικούς ανθρώπους. Έχει ήδη καταγραφεί, βέβαια, η απόφαση της δικαιοσύνης σε μία πολύ σημαντική νομολογία του Ειρηνοδικείου Αθηνών, σε υπόθεση τρανς άντρα που είχε αναλάβει ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος. Το δικαστήριο μετέβαλε τη μέχρι τότε πρακτική και αποφάσισε ότι δεν είναι συμβατή η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με το προαπαιτούμενο της χειρουργικής επέμβασης στα γεννητικά όργανα.
Αναμονή για τη νομική αναγνώριση στην Ελλάδα
Όπως γνωρίζουμε, η πολιτεία έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να άρει αυτές τις διακρίσεις και η νομοπαρασκευαστική επιτροπή ολοκλήρωσε τις εργασίες της. Όπως δήλωσε στις 15/11 ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Ν. Παρασκευόπουλος, σύντομα θα κατατεθεί σχέδιο νόμου που θα προβλέπει τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Με αυτό το σχέδιο νόμου, πέραν απ’ το θεμελιώδες, που είναι η απεμπλοκή των οποιωνδήποτε ιατρικών διαδικασιών από την αναγνώριση του φύλου, η πολιτεία καλείται να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες, δίνοντας σύγχρονες λύσεις, όπως αυτές που ακολούθησαν και άλλες χώρες της ΕΕ, για παράδειγμα η Δανία, η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Νορβηγία. Δίνοντας, δηλαδή, μία ολοκληρωμένη απάντηση στις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν οι τρανς και φυλο-διαφορετικοί άνθρωποι. Οι διαδικασίες πρέπει να είναι γρήγορες, μη γραφειοκρατικές και πλήρως προσβάσιμες, να προστατεύεται η οικογενειακή ζωή του προσώπου, να είναι διαθέσιμη και για ανήλικα πρόσωπα, να δίνεται η δυνατότητα κενής ή τρίτης καταχώρισης φύλου για τα πρόσωπα που το επιθυμούν, ενώ αναγκαίο είναι και ένα πλέγμα προστασίας στο σχολικό περιβάλλον, να διασφαλίζεται η πλήρης προσβασιμότητα στον χώρο της υγείας, καθώς να καλύπτονται ασφαλιστικά οι τρανς άνθρωποι σε όλη τη διαδικασία μετάβασής τους, να υπάρχουν θεμελιώδεις προστασίες και για τους ίντερσεξ ανθρώπους, ενώ πρέπει να προστατεύονται και οι τρανς πρόσφυγες.
 Μαρίνα Γαλανού, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών