Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΜΟΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟ

Οι διαστάσεις του φαινομένου και πώς αντιμετωπίζεται στη σύγχρονη εποχή
Οι προκαταλήψεις σχετίζονται με το χρώμα, τη θρησκεία, την κοινωνική τάξη κ.ά. και εξαρτώνται άμεσα από το πνευματικό επίπεδο των ατόμων, το οποίο νοσεί στις μέρες μας

Ένα φαινόμενο, το οποίο κυριαρχεί στις μέρες μας, είναι αυτό του ρατσισμού. «Ρατσισμός» θεωρείται η απαράδεκτη και αντικοινωνική συμπεριφορά μερικών ανθρώπων απέναντι σε κάτι το διαφορετικό από τις «δικές τους προτιμήσεις». Γι’ αυτό, έχει ταυτιστεί από πολλούς με μιαν «αρνητική» έννοια. Πολλοί είναι οι παράγοντες πρόκλησης του ρατσισμού, όπως οι προκαταλήψεις που μπορεί να διακατέχουν κάποιο άτομο, κ.ά. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν τρόποι, με τους οποίους ο κάθε άνθρωπος μπορεί να γίνει πιο δεκτικός σε διαφορετικές αντιλήψεις και να εξαλείψει έτσι κάθε ίχνος ρατσισμού.

Τα αίτια
Τα αίτια της εκδήλωσης ρατσιστικής συμπεριφοράς είναι αρκετά. Πρώτιστα, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που κατακλύζουν μερικά άτομα ενισχύουν τον ρατσισμό. Οι προκαταλήψεις αυτές σχετίζονται με το χρώμα, τη θρησκεία, την κοινωνική τάξη κ.ά. και εξαρτώνται άμεσα από το πνευματικό επίπεδο των ατόμων, το οποίο νοσεί στις μέρες μας. Το χαμηλό μορφωτικό (ανθρωπιστικό) επίπεδο κάποιων ανθρώπων εμποδίζει την ηθική και συναισθηματική προσέγγιση των συνανθρώπων τους, μέσα από τις αρχές του ανθρωπισμού και του αλληλοσεβασμού.

Έτσι, ενισχύεται η ανισότητα και η κυριαρχία του «ισχυρού». Επιπρόσθετα, το φαινόμενο του ρατσισμού οφείλεται σε οικονομικές σκοπιμότητες. Στη σύγχρονη εποχή, η ανταγωνιστικότητα που επικρατεί ανάμεσα στα κράτη του κόσμου και γενικά στους ανθρώπους -συγκεκριμένα στους μεγαλοεπιχειρηματίες- και η οποία σχετίζεται με οικονομικά ζητήματα και συμφέροντα τις πλείστες φορές, επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις μεταξύ τους.

Μ’ αυτόν τον τρόπο, καλλιεργούνται αισθήματα ζήλιας, μίσους και έχθρας για το ποιος θα υπερισχύσει του άλλου, ως προς την οικονομική ανέλιξη. Ένα ισχυρό παράδειγμα κοινωνικού ρατσισμού, που οφειλόταν στα «χρήματα», ήταν το φαινόμενο της δουλείας, κατά το οποίο κάποιοι άνθρωποι -συνήθως έγχρωμοι- πωλούνταν ως σκλάβοι για την προσωπική ικανοποίηση των «δυνατών» και την οικονομική ενίσχυσή τους.

Οι «ισχυροί», στην περίσταση αυτή, δεν σέβονταν, φέρονταν σκληρά και απάνθρωπα και σκέφτονταν μόνο το χρήμα. Ακόμη ένα αίτιο καλλιέργειας του ρατσισμού, είναι η δημιουργία συμπλεγμάτων κατωτερότητας ή ανωτερότητας - ανάλογα με την περίπτωση. Ορισμένοι άνθρωποι, προσπαθώντας να καλύψουν δικές τους ατέλειες και ελαττώματα, που οφείλονται πιθανόν στην ασταθή προσωπικότητά τους, υποβιβάζουν ή εκμεταλλεύονται τους άλλους, προκειμένου να υπερυψωθούν οι ίδιοι. Αυτό δηλώνει μια στάση εγωισμού, υπεροψίας και προσωπικού συμφέροντος.

Τρόποι άμβλυνσης του προβλήματος
Παρ' όλα όμως τα αίτια και τα προβλήματα που προκαλεί ο ρατσισμός, υπάρχουν ποικίλοι τρόποι με τους οποίους όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αμβλύνουν το εν λόγω πρόβλημα. Αρχικά, η οικογένεια θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη «μάχη» ενάντια του ρατσισμού. Είναι σημαντικό, οι γονείς να μάθουν στα παιδιά τους πόσο σημαντική είναι η υπόσταση του ανθρώπου στη Γη και γενικά να τα διαποτίζουν με ανθρωπιστικές αξίες.

Έτσι, το άτομο, εξ απαλών ονύχων, θα μάθει να αγαπά και να σέβεται τον συνάνθρωπό του σαν ύπαρξη και σαν προσωπικότητα, καθώς και να τον βοηθά στις δυσκολίες και ταλαιπωρίες. Ακόμη, θα αποκτήσει ενσυναίσθηση, μέσω της οποίας θα «μπαίνει» στη θέση των άλλων, σε στιγμές εκδήλωσης ρατσιστικής συμπεριφοράς, κατανοώντας έτσι πώς νιώθουν τα «θύματα» και πως δεν αρέσκεται το ίδιο σε τέτοιου είδους συμπεριφορές.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού συστήματος
Επιπλέον, το εκπαιδευτικό σύστημα θα συμβάλει στην «εξολόθρευση» του ρατσισμού. Μέσα από τη στενότερη επαφή με τις κουλτούρες και τις νοοτροπίες άλλων λαών, τα παιδιά θα απαλλαχτούν από κάθε αίσθημα προκατάληψης, θα γίνουν πιο δεκτικά σε νέες ιδέες και αντιλήψεις και έτσι θα επικρατεί κλίμα αλληλεγγύης και σεβασμού ανάμεσα στους ανθρώπους.

Οι νέοι θα συνειδητοποιήσουν πως ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος, μοναδικός και έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους. Η στενότερη επαφή με άλλους λαούς θα επιτευχθεί μέσω των συνομιλιών των μαθητών με συνομηλίκους τους από ξένες χώρες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται μέσα από προγράμματα τα οποία μπορούν να διοργανώσουν τα σχολεία.

Τα ΜΜΕ
Πέραν των πιο πάνω, τα ΜΜΕ είναι και αυτά υπεύθυνα για τη συμπεριφορά των τηλεθεατών τους και την «κατατρόπωση» του φαινομένου. Είναι πολύ σημαντικό να αξιοποιούν ορθά τις σειρές που προβάλλουν στην τηλεόραση και σε αλλά οποιαδήποτε μέσα, αποφεύγοντας τη χρήση βίαιου περιεχομένου καθώς και αντικοινωνικής συμπεριφοράς, η οποία περιλαμβάνει «πλούσιο» υβρεολόγιο.

Πρέπει να προβάλλουν προγράμματα που αναδεικνύουν τον σεβασμό, την εκτίμηση, την αγάπη και τη φροντίδα που χρειάζεται να επικρατούν ανάμεσα στους ανθρώπους. Ως εκ τούτου, θα καλλιεργήσουν πνευματικά και κυρίως ανθρωπιστικά το άτομο, απομακρύνοντάς το από τον φανατισμό και τα στερεότυπα και βοηθώντας το να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του.

Εν κατακλείδι
Συνοψίζοντας, ο «ρατσισμός» -πόσο σιχαίνομαι αυτήν τη λέξη- είναι ένα φαινόμενο, το οποίο εδώ και πάρα πολλά χρόνια εμποδίζει τους ανθρώπους να σκεφτούν με σύνεση και λογική, αφού καταφεύγουν σε απαράδεκτες ενέργειες και συμπεριφορές, που δεν αρμόζουν στο είδος τους. Πολλοί είναι οι παράγοντες πρόκλησης του ρατσισμού, όπως τα οικονομικά συμφέροντα, τα στερεότυπα κ.ά.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι των κρατών του κόσμου έχουν την ευκαιρία να μειώσουν κλιμακωτά τη μάστιγα αυτή, που ταλανίζει τις καρδιές των «θυμάτων» και να επανακτήσουν όλοι μαζί μια καλύτερη σχέση. Ας ανοίξουμε, λοιπόν, τις καρδιές μας για όλους τους συνανθρώπους μας. «Όλοι είμαστε ίδιοι, όλοι είμαστε διαφορετικοί».

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
Μαθητής Λυκείου